Ο εσωτερικός έλεγχος στην κεντρική δημόσια διοίκηση ως μηχανισμός προαγωγής της αποτελεσματικότητας της διοίκησης: η περίπτωση της Ελλάδας συγκριτικά με τα διεθνώς ισχύοντα

Abstract

Βασικό και κύριο σκοπό της παρούσας μελέτης αποτελεί η διερεύνηση των καθοριστικών παραγόντων της αποτελεσματικότητας του εσωτερικού ελέγχου στην Κεντρική Διοίκηση του δημόσιου τομέα της Ελλάδας. Η εμπειρική έρευνα επικεντρώθηκε στα δεκαοκτώ (18) υπουργεία της Ελληνικής Κυβέρνησης, τα οποία αποτελούν τους κύριους φορείς άσκησης της κυβερνητικής εκτελεστικής εξουσίας. Πηγή των απαιτούμενων δεδομένων για την έρευνα, μέσω του ερευνητικού ερωτηματολογίου που καταρτίστηκε και διανεμήθηκε, αποτέλεσε το σύνολο του προσωπικού των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ), των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών και των Γραφείων Επιτρόπων Ελεγκτικού Συνεδρίου στους συγκεκριμένους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης (υπουργεία). Επιπλέον, η παρούσα μελέτη, μέσα από τα ευρήματα της εμπειρικής έρευνας, προσδοκά να αναδείξει και, για πρώτη φορά, να παρουσιάσει στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, τις σημαντικές και θετικές επιπτώσεις α) της ποιότητας του εσωτερικού ελέγχου, β) της επάρκειας και ικανότητας του κατάλληλου και αρμόδιου προσωπικού που απασχολείται με τον εσωτερικό έλεγχο, γ) της οργανωτικής ανεξαρτησίας των εσωτερικών ελεγκτών και δ) της υποστήριξης της ανώτατης διοίκησης (πολιτικής ηγεσίας), για την αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου στην Κεντρική Διοίκηση του δημόσιου τομέα της Ελλάδας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παλινδρόμησης που διενεργήθηκε, α) η οργανωτική ανεξαρτησία του εσωτερικού ελέγχου, β) η ύπαρξη αρμόδιου επαρκούς, κατάλληλου και ικανού προσωπικού εσωτερικού ελέγχου και γ) η ποιότητα του εσωτερικού ελέγχου, συμβάλλουν σημαντικά και θετικά στην αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία της Ελληνικής Κυβέρνησης. Η άλλη μία μεταβλητή, δηλαδή η υποστήριξη της ανώτατης διοίκησης (πολιτικής ηγεσίας) στη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου, καταγράφηκε αρνητικά συνδεδεμένη με την αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου, αλλά και η συμβολή της για την αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Οι τέσσερις (4) αυτοί παράγοντες που στοιχειοθετήθηκαν μέσα από είκοσι μία (21) μεταβλητές κατά την παραγοντική ανάλυση, αποτέλεσαν και τις τέσσερις ανεξάρτητες (προβλέπουσες) μεταβλητές στο μοντέλο της πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης και, αποδείχθηκε ότι καλύπτουν, το 58,30% της συνολικής εισφοράς διαφόρων παραγόντων στην αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία της χώρας. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα φορείς της Κεντρικής Διοίκησης, οφείλουν να καταγράψουν και να κατανοήσουν τη συνεισφορά αυτών των παραγόντων, ως συμπληρωματικά σημαντικών, για την προστιθέμενη αξία της αποτελεσματικότητας του εσωτερικού ελέγχου. Η κατανόηση αυτή θα συμβάλλει, με τη σειρά της, στην ευόδωση της συλλογικής προσπάθειας της Διοίκησης για την επίτευξη των αρχών της χρηστής διακυβέρνησης και της ευημερίας των πολιτών.

The main purpose of this study is to investigate the factors affecting internal audit effectiveness in Greek central public administration. A survey has been conducted focusing on all eighteen (18) ministries of Greek government, which are the main bodies through which governmental executive power is exercised. All survey required data has been drawn from a research questionnaire that was distributed to all Internal Audit Units (IAUs), Directorates-General for Financial Services and Ministry Offices of Court of Auditors staff. Furthermore, the present study, through survey findings, expects to highlight and, for the first time, present both in Greece and internationally, the significant and positive effects of a) internal audit quality, b) internal audit team competence, c) internal audit organizational independence and d) senior management (political leadership) support to internal audit effectiveness in Greek central public administration entities. According to regression results the first three factors a) organizational independence of the internal audit, b) existence of adequate and competent internal control staff and c) quality of the internal control, contribute significantly and positively to internal audit effectiveness of Greek Government Ministries. The final factor (d), though, which refers to the support senior management (political leadership) provided to internal audit function was negatively related to internal audit effectiveness. Its contribution to internal audit effectiveness was statistically insignificant. The above mentioned four factors, constituted of twenty-one variables as a result of factor analysis, were proven to be independent variables in a multiple regression model. In addition they were found to cover a percentage of 58.30% of various factors affecting the internal audit effectiveness in Greek ministries. Central public administration organizations should record and understand all these factors contribution as complementary support to internal audit effectiveness added value. This understanding will in turn contribute to Greek Public Administration officials efforts in order to ensure principles of good governance and prosperity of all citizens.