Ώσμωση και μετάπλαση στις κρητο-αιγυπτιακές διαδράσεις της Ύστερης Εποχής του Χαλκού: Κεφτιού και υβριδικές θεότητες

Abstract

Η ανατολική Μεσόγειος στην 2η χιλιετία π.Χ. χαρακτηρίζεται από αυτόνομα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά συστήματα τα οποία ελέγχονται από τα επιμέρους ανακτορικά κέντρα της περιοχής. Παράλληλα, οι θαλάσσιοι δρόμοι ενισχύουν συνεχώς τις εμπορικές επαφές ανάμεσα στους λαούς της ανατολικής Μεσογείου με αποτέλεσμα η εμπορική δραστηριότητα να είναι εμφανής, επεκτείνοντας τα ανακτορικά συστήματα και οδηγώντας τις νέες θέσεις να συμβαδίσουν με την ανάπτυξη. Η γέννηση νέων διοικητικών κέντρων προκαλείται από την επιρροή και την ανάγκη των εκάστοτε θέσεων για πρόσβαση σε πρώτες ύλες, τεχνικές κατεργασίας τους και πολύτιμα αντικείμενα από απομακρυσμένες θέσεις, στις οποίες η πρόσβαση από την θάλασσα ήταν ταχύτερη και ευκολότερη. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης των θαλάσσιων δρόμων, των ανταλλαγών και της υιοθέτησης προτύπων και ιδεών, η παρούσα διπλωματική εργασία θα εστιάσει στην εισαγωγή και την ενσωμάτωση ιδεών από την Αίγυπτο στην μινωική Κρήτη. Χαρακτηριστικά, θα αναλυθεί η εισαγωγή μιας αιγυπτιακής θεότητας στην Κρήτη, της Ταουρέτ, η εισαγωγή του αιγυπτιακού δαίμονα Μπες και η υιοθέτηση του σκαραβαίου με εμφανή τα ανατολικά πρότυπα. Παράλληλα, θα εξεταστεί η παρουσία των Κεφτιού στους τοιχογραφικούς διακόσμους των θηβαϊκών τάφων της 18ης δυναστείας και οι αναφορές που γίνονται στον συγκεκριμένο γεωγραφικό προσδιορισμό. Τα τέσσερα αυτά σκέλη, τα οποία υποδηλώνουν επαφές των δύο πολιτισμών, θα εξεταστούν παράλληλα με τις εμπορικές και διπλωματικές τους επαφές, υπό το πρίσμα των χρηστικών αντικειμένων και των εξωτικών τεχνέργων που εντοπίζονται σε Κρήτη και Αίγυπτο αντίστοιχα. Τόσο τα ευρήματα όσο και οι επαφές των δύο λαών δύνανται να ερμηνευτούν με ποικίλους τρόπους ενώ οι μαρτυρίες των επαφών τους είναι πολυάριθμες. Ωστόσο, στην παρούσα διπλωματική θα αναλυθούν τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν πρότινος έχοντας εν γνώσει πως τα ερεθίσματα, οι επιρροές και τα πολιτισμικά δάνεια δεν περιορίζονται μόνο στα ανωτέρω παραδείγματα.

The eastern Mediterranean in the 2nd millennium B.C. is characterized by autonomous social, cultural and economic systems controlled by the individual palaces of the region. At the same time, the marine routes are continuously enhancing the trade contacts among the sites of the eastern Mediterranean, having, as a result, a prominent commercial activity, expanding the palatial systems and leading new places to keep up with growth. The need of the palaces for raw materials led to new administrative centers and moreover it enhanced the arrival of processing techniques and valuable objects from distant locations where access from the sea was faster and easier. In the framework of the development of maritime routes, exchange and the adoption of standards and ideas, this master’s thesis will focus on the introduction and integration of ideas from Egypt into Minoan Crete. Specifically, it will be analyzed the introduction of the Egyptian deity Taweret in Crete, the introduction of the Egyptian demon Bes and the adoption of the Egyptian scarab with apparent Eastern attributes. At the same time, it will be examined the presence of Keftiu in the frescoes of the Theban tombs of the 18th Dynasty and the references made to the particular geographical definition. These four strands, which suggest contacts between the two cultures, will be examined in parallel with their commercial and diplomatic contacts, in the light of the utilitarian objects and the exotic artifacts found in Crete and Egypt respectively. Both archaeological evidence and contacts of Crete and Egypt can be interpreted in a variety of ways, while the testimonies of their contacts are numerous. However, the present thesis will analyze the examples mentioned earlier knowing that stimuli, influences, and cultural loans are not limited to the above examples.