Αειφόρος ανάπτυξη και αστικός χώρος: η περίπτωση της Μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου

Abstract

Η παρούσα εργασία προσπαθεί να αναδείξει το ζήτημα της αειφόρου ανάπτυξης σ΄ ένα ιστορικό χώρο, κατοικήσιμο, τουριστικό, ζωντανό οργανισμό, ο οποίος αποτελεί χωροταξικό σύμβολο για τη Ρόδο. Η όλη προσπάθεια έτυχε μεγάλου ενδιαφέροντος λόγω της καινοτόμας προσέγγισης της συνοδευτικής έρευνας, η οποία στηρίχθηκε στη Θεωρία των Παιγνίων μέσα από τη διαπραγμάτευση διαφορετικών ομάδων. Η Θεωρία των Παιγνίων (Θ.Π.) είναι ένα από τα χρησιμότερα εργαλεία στην κοινωνικοοικονομική ζωή χρησιμοποιώντας τις συμφωνίες σε σύνθετα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα. Την ίδια στιγμή, τα περιβαλλοντικά θέματα είναι στην καρδιά πολλών τοπικών και διεθνών διαδικασιών, όπου η διαδραστικότητα μεταξύ διαφορετικών εταίρων-παικτών (stakeholders) παίζει κεντρικό ρόλο. Συνεπώς, είναι φυσικό να υιοθετείται η Θ.Π., ως ένα αναλυτικό εργαλείο (analytical instruments), με το οποίο μπορεί κανείς να ενδυναμώσει τη σχέση μεταξύ οικονομίας και περιβάλλοντος και επίσης να παρέχει πρακτικές συμβουλές για πολιτικές διαμεσολαβήσεις . Αυτό ακριβώς ώθησε και τον τρόπο έρευνας να βασιστεί πάνω σε μία ημιδομημένη συνέντευξη από ένα σύνολο (99) παικτών-συμμετεχόντων διαφορετικών δραστηριοτήτων, οι όποιοι για την πρακτικότητα και για λόγους εξαγωγής συμπερασμάτων διανεμήθηκαν σε «μονούς» παίκτες, σε δυάδες και τετράδες. Η διαπραγμάτευση και η συνεργασία αποτέλεσαν τους βραχίονες της έρευνας και η ουσία της διαδικασίας για την αειφόρο πορεία της Μ.Π. Η όλη πρόκληση ήταν γεμάτη από βιωματικές εμπειρίες, από τις οποίες προσπάθησα να μετατρέψω σε πέντε συνιστώσες. Αυτές οι συνιστώσες αποτελέσαν ουσιαστικά και τους στόχους της εργασίας. ---Ο σκοπός είναι η διερεύνηση μέσα από το πνεύμα της συνεργασίας και της διαπραγμάτευσης διαφορετικών ομάδων στην επίτευξη μιας αειφόρου ανάπτυξης στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Μέσα από το σκοπό αναδύθηκαν οι στόχοι οι οποίοι αποτέλεσαν και τους άξονες της ερευνητικής προσπάθειας: ---Οι στόχοι έχουν εστιαστεί σε πέντε (5) συνιστώσες: 1. Η Μ.Π., ως υπόδειγμα αστικού χώρου που μπορεί να έχει την προοπτική της Α.Α., απόψεις από τους συμμετέχοντες. 2. Η ανάλογη δραστηριότητα των ερωτηθέντων για τη σχετική πρόθεση τους 3. Με ποιά μέσα, κινήσεις και δραστηριότητες οι παίκτες θα υποστήριζαν ή όχι αυτό το εγχείρημα 4. Η πρόθεση για συνεργασία θα αποτελούσε το πρώτο βήμα για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των παικτών ώστε να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση στην προοπτική της Α.Α., και 5. Η πρόθεση για διαπραγμάτευση ως αναπόσπαστο κομμάτι της Θ.Π., θα μπορούσε να εφαρμοστεί μεταξύ των παικτών, ώστε τα πορίσματά της να αποδίδουν το κοινό όφελος (win/win), θεωρία που στηρίζει την αειφορία και τη κοινωνική δικαιοσύνη. Η αφομοίωση από τους παίκτες των νοημάτων της Αειφόρου Ανάπτυξης, ήταν η πρώτη πρόκληση, για να συνεχίσει η δεύτερη που αφορά τη δραστηριότητα των παικτών για την επιτυχία της Α.Α. Μετά περνάμε στην τρίτη, που αναλύει τον τρόπο υποστήριξης των παικτών για την Α.Α., μέσα από την ευρύτερη εκπαιδευτική διαδικασία και ευαισθητοποίηση, μέσα από την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου και της πολυ-πολιτιστικότητας που χαρακτηρίζουν την Μ.Π. και τέλος, για την αλλαγή οικονομικής πορείας ξεφεύγοντας από την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και της απόρριψης της αυθεντικότητας. Η τέταρτη συνιστώσα αποτέλεσε και την εισαγωγή για την Θ.Π., μέσα από την ορθή συνεργασία των παικτών στο ενδεικνυόμενο κεντρικό σκοπό της Α.Α., ο οποίος θα αποτελέσει και το πολιτικό θεμέλιο για τη βιώσιμη πορεία της Μ.Π. Και τέλος η φάση της διαπραγμάτευσης, ως ένα στάδιο, όπου οι παίκτες διερευνούν, ανταλλάσσουν, συνεισφέρουν ή αποτρέπουν συγκλίσεις για ένα μέρισμα οφέλους για όλους τους παίκτες στην κατεύθυνση της κοινωνικής ισορροπίας (η θεωρία του John Nash). Τα εξαχθέντα αποτελέσματα από την έρευνα μπορεί να έχουν ορισμένη εκτίμηση, όμως αποτελούν το πρώτο βήμα για να μπορέσουν να γίνουν περαιτέρω έρευνες και σε άλλους ιστορικούς, ζωντανούς χώρους όπως και η Μ.Π. ή ακόμη πιθανά και με άλλη σύνθεση παικτών. Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν την αγωνία της πορείας της Μ.Π. για την βιωσιμότητά της μέσα από τις συγκρούσεις συμφερόντων των δύο κυρίως ομάδων που είναι οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες. Η θεσμοθέτηση κανόνων και όρων και η διαπαιδαγώγηση μιας νέας κουλτούρας συμβίωσης και κοινωνικής ισορροπίας μεταξύ των παικτών αποτελούν το όχημα για μια βιώσιμη κατεύθυνση. Η Μ.Π. αποτελεί ζώντα οργανισμό με τα θετικά, αλλά και αρνητικά στοιχεία της. Αυτά που πηγάζουν από την μονο-καλλιέργεια του τουριστικού προϊόντος περιορίζουν την αυθεντικότητα του μνημείου, αλλά και «στενεύουν» το χρονικό διάστημα ζωής της Μ.Π. Η εποχικότητα και η ανάλογη υπερφόρτωση δραστηριοτήτων το καλοκαίρι προκαλούν ένα μείγμα κοινωνικό-περιβαλλοντικό προβλημάτων που προσφέρεται η ευκαιρία, μέσα από την παρούσα μελέτη, να μπουν τα θεμέλια επίλυσης των. Γιατί η Μ.Π. είναι η ταυτότητα της Ρόδου και προσωπικές γραμμές δεν χωρούν. Τα συμπεράσματα της έρευνας μπορούν να συμπυκνωθούν: για να πετύχει η Α.Α. στην Μ.Π απαιτείται η αρμονική συμβίωση μεταξύ των κατοίκων και επιχειρηματιών. Η επικράτηση της οικονομικής ζώνης σε βάρος της κατοικίας, αφήνει την αίσθηση, ότι οι κάτοικοι είναι υπό διωγμό. Εξάλλου αυτό επιτείνεται από την εποχικότητα της Μ.Π., λόγω κυριαρχίας της τουριστικής δραστηριότητας. Η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των εμπλεκομένων ομάδων από φορείς, όπως το Πανεπιστήμιο, αλλά και η ενεργής συμμετοχή τους στα δρώμενα αποτελούν εχέγγυα για την αλλαγή ρότας από τη σημερινή κατάσταση. Η αναβάθμιση του πολιτιστικού κεφαλαίου και η επαναφορά της τέχνης και της γνησιότητας των προϊόντων της Μ.Π. είναι οι δυνάμεις αλλαγής της οικονομικής διάστασης που σήμερα παρουσιάζεται μονομερής. Η Μ.Π. οφείλει να βρει την κοινωνική συμφωνία προσθέτοντας και την πολυπολιτιστική διάσταση, ώστε να (ξανά)βρεί την αίγλη των παλαιότερων χρόνων, μιας και αποτελεί και μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο δρόμος της συνεργασίας και της διαπραγμάτευσης μέσα από κανόνες, όρους και με έκφραση ήθους και συλλογικότητας από τους παίκτες και με την Τ.Α. σε ρόλο συντονιστή και το Υπουργείο Πολιτισμού σε θέση επόπτη, μπορεί να ανατρέψει την μονόπλευρη ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και να ισο-κατανέμει τις χρήσεις γης, τις δράσεις και να καταστήσει τη Μ.Π. βιώσιμη. Η θέση και η ιστορία της Μ.Π είναι ο πνεύμονας του νησιού της Ρόδου. Οφείλουμε να την προστατεύσουμε, για να επιβιώσουμε εμείς και τα παιδιά μας.

This work attempts to highlight the issue of sustainable development in a historical, inhabitable, tourist and living area, which is a spatial symbol of Rhodes. The whole effort received a great interest due to the innovative approach of accompanying research, which was based to the Game Theory (G.T) through the negotiation of different groups. Game Theory is one of the most useful tools in socio-economic life, using the agreements in complex economic and political problems. At the same time the environmental issues are at the heart of many local and international procedures, where the interactivity between different partners - the players (stakeholders) plays a central role. It is therefore natural that the TP is adopted as an analytical tool (analytical instruments, whereby everyone can empowerment the relationship between the economy and the environment and also provides practical advices on political intermediation . This also trusted the research to be based on a semistructured interview of a total 99 players of different activities, which for practical purposes and outcome of conclusions were distributed to "single" players in doubles and fours. Negotiation and cooperation have been the arms of the research and the essence of the process for the sustainable development of the Ministry of Culture The whole challenge was full of viomatikes experiences, from which I tried to turn them into five components. These components were also the objectives of the work. The aim is to explore through the spirit of cooperation and negotiation of different groups in achieving sustainable development in the Medieval City (M.C) of Rhodes. Objectives highlighted through the purpose, which were also the shafts of the research effort: The objectives were focused on five (5) components: 1. The Medieval City of Rhodes, as an urban space model that can follow the AA 2. The similar action of the respondents - players to achieve AA 3. By what means, moves, activities players would or would not support this action 4. The intention to cooperation would be the first step in resolving the different players to find the best solution to AA's perspective, and 5. The intention to negotiation as an integral part of the G.T could be applied between the players, so the findings to give the public benefit (win / win), the theory that supports sustainability and social justice. The players assimilation of the Sustainable Development (S.D) concepts was the first challenge, to continue the second one on the players' activity for the success of AA. Then we pass on to the third one, which analyzes the way of the players effort for S.D, through the wider educational process and awareness raising, through the emergence of the cultural richness and multiculturalism that characterize the M.C and finally, for the change of economic course, escaping the monoculture of tourism and the rejection of authenticity. The fourth component was also the introduction to the G.T, through the good cooperation of the players at the indicated central purpose of AA, which will also constitute the political foundation for the sustainable course of the M.C. Finally, the negotiation phase, as a stage where players explore, exchange, contribute or prevent convergence for a dividend benefit for all players in the direction of social equilibrium ( theory of John Nash ). The sesualts gained from ths survey may have some appreciation,but they are thw first step in order to allow further research ino other historical, living space aw we as the Mediaval City of Rhodes or even possibly other players. The results show the agitation of the M.C's path for its viability through the conflicts of interests of the two main groups that are residents and entrepreneurs. The legislative provision of rules and conditions and the education of a new culture of living and social balance among players are the vehicle for a sustainable direction. M.C is a living organism with its positive and negative elements. Those that stem from the mono-cultivation of the tourist product limit the authenticity of the monument, but also "narrow" the life span of the M.C. The seasonality and the relative overload of activities in the summer cause a mixture of socio-environmental problems, given the opportunity through this study, to lay the foundations for their solution. Why Mediaval City of Rhodes is the identity of Rhodes and personal lines do not fit. The conclusions of the research can be summarized: to achieve S.D in the M.C required a harmonious co-existence between residents and entrepreneurs. The predominance of the economic zone at the expense of housing leaves the feeling that residents are under persecution. Moreover, this is exacerbated by the seasonality of the M.C, due to the dominance of tourist activity. The necessity of education the groups involved by institutions such as the University and their active participation in the events is a guarantee for the change of rotation from the current situation. The upgrade of the cultural capital and the reset of the art and authenticity of the products of the Ministry of Culture are the forces of changing the economic dimension that is presently unilateral. The M.C has to find the social agreement adding the multicultural dimension to (again) find the glory of the earlier years as it is also a monument of the world cultural heritage. The path of cooperation and negotiation through rules, terms and expressions of ethos and collectivity by the players and with Local Autherity as coordinator and the Ministry of Culture as a supervisor, can overturn the one-sided development of mass tourism and equally distributed land uses, actions and make the Mediaval City of Rhodes sustainable. The position and history of the Mediaval City of Rhodes are the lungs of the island of Rhodes. We have to protect it, so that we and our children can survive