Η «Μουσειοποίηση» της θεατρικής τέχνης: οι περιπτώσεις των θεατρικών μουσείων

Abstract

Η διατριβή αναζητά τον όρο «θεατρική κληρονομιά» μέσα από την πράξη της μουσειοποίησης. Οι τρεις βασικοί άξονες της πράξης της μουσειοποίησης: α) τί επιλέγεται, β) πώς διατηρείται και γ) ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις, αποτελούν το θεωρητικό εργαλείο με το οποίο αναλύονται οι μελέτες περιπτώσεων. Για τον σκοπό της διατριβής οργανώθηκε έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Αρχικά, με επίκεντρο το Θεατρικό Μουσείο της Αθήνας, μελετήθηκαν οι φορείς που επιλέγουν και διατηρούν θεατρικά τεκμήρια, στους οποίους η πράξη της μουσειοποίησης λαμβάνει χώρα μετά το πέρας του παραστασιακού γεγονότος. Το υλικό συλλέχθηκε μέσα από συνεντεύξεις και αρχειακή έρευνα σε αρχεία εφημερίδων, νομικά και άλλου είδους έγγραφα, καθώς επίσης και σε αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό. Η δεύτερη φάση της έρευνας αναλύει τη δράση «Το Θέατρο στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου», στην οποία η πράξη της μουσειοποίησης λαμβάνει χώρα τη στιγμή που το παραστασιακό γεγονός εξελίσσεται μπροστά στα μάτια των θεατών μέσα σε ένα μουσείο. Σε αυτή την περίπτωση το υλικό συλλέχθηκε μέσα από συνεντεύξεις από τους συμμετέχοντες στη δράση, δηλαδή τους συντελεστές των θεατρικών παραστάσεων και το κοινό που τις παρακολούθησε. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η θεατρική κληρονομιά είναι ένα όρος που μπορεί να προσεγγιστεί από διαφορετικές οπτικές και να της δοθεί διαφορετική διάσταση, η οποία σχετίζεται με τους στόχους του κάθε φορέα ως προς το τί επιλέγει να εντάξει στους κόλπους του, με ποιον τρόπο εξασφαλίζει τη συνέχειά του και ως προς το ρόλο των εμπλεκόμενων μερών. Έτσι, η διατριβή κατέληξε ότι σύμφωνα με την αξία που της αποδίδεται κάθε φορά, η θεατρική κληρονομιά έχει έξι διαφορετικές προσεγγίσεις: α) την προσωποκεντρική προσέγγιση, β) την παραστασιοκεντρική προσέγγιση, γ) την ερευνητική/ιστορική προσέγγιση, δ) την καλλιτεχνική/ αισθητική προσέγγιση, ε) την ερμηνευτική προσέγγιση και στ) την εμπειρική προσέγγιση.