Πονηρά χαλκία: η κιβδηλεία και η παραχάραξη του νομίσματος κατά την αρχαιότητα

Abstract

Το κίβδηλο νόμισμα αποτιμάται τόσο παλιό, όσο το πρώτο γνήσιο. Η ανθρώπινη εφευρετικότητα επιστρατεύεται στο βωμό του χρήματος. Μηχανεύεται τεχνικές, μεταχειρίζεται τέχνες, αναμειγνύει μέταλλα και κατασκευάζει ένα ψεύτικο νόμισμα, που συνήθως δύσκολα ανιχνεύεται. Πλήττει ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία του συναλλαγματικού μέσου και βάλλει την οικονομία των αρχαίων ελληνικών πόλεων. Οι αρχές θεσμοθετούν νόμους, ορίζουν Δοκιμαστές και επιβάλλουν τη θανατική ποινή για να καταστείλουν την παράνομη δράση. Ωστόσο σε περιόδους κρίσεις, οι πόλεις υιοθετούν την κιβδηλεία, κόβοντας νομίσματα ‘εκτάκτου ανάγκης’, για να δώσουν λύση στα δημοσιονομικά τους προβλήματα. Ηχηρό το παράδειγμα της Αθήνας, η οποία κόβει τα περίφημα ‘πονηρά χαλκία’ το 406/5 π.Χ.