Χάλκινα αντικείμενα σε μυκηναϊκά ταφικά σύνολα και ο ρόλος τους για την μεταθανάτια ζωή

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελούν τα μπρούτζινα κτερίσματα επιλεγμένων μυκηναϊκών ταφικών συνόλων. Ως πεδίο έρευνας επιλέγονται θολωτοί και θαλαμωτοί τάφοι της Αργολίδας, της Λακωνίας, της Μεσσηνίας και της Κρήτης (Φουρνί Αρχανών), με βάση τη συνάφεια των ανασκαφικών τους δεδομένων. Μέσω της μελέτης του ταφικού υλικού αποδεικνύεται η συσχέτιση των ταφικών δεδομένων και εξάγονται συμπεράσματα σχετικά με την ιεραρχική οργάνωση της μυκηναϊκής κοινωνίας. Ερευνώντας το ταφικό τελετουργικό, σε συνδυασμό με τις αρχιτεκτονικές και καλλιτεχνικές απεικονίσεις της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, διαφαίνονται μυκηναϊκές αντιλήψεις και πεποιθήσεις που φανερώνουν ότι μέσω του θανάτου προβάλλονται ιδεολογίες που αντανακλούν την προβολή της κοινωνικής θέσης και το πολιτικοοικονομικό επίπεδο των θανόντων. Τα μπρούτζινα όπλα αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία τέχνεργων ως προς τη φύση της πρώτης ύλης. Διακρίνονται σε εγχειρίδια, ξίφη, αιχμές βελών και δοράτων, πανοπλίες και άρματα μάχης. Συνδυαστικά με τα εργαλεία, τα σκεύη, τα προσωπικά αντικείμενα και το ανθρωπολογικό υλικό που αποτίθενται στους μυκηναϊκούς τάφους, τα όπλα προσφέρουν πληθώρα πληροφοριών για την Μυκηναϊκό πολιτισμό. Παράλληλα, δημιουργούν σαφές πλαίσιο για την κατανόηση των μηχανισμών επιλογής της πρώτης ύλης και της λειτουργικής τους αξίας. Επιπλέον αποτελούν ιδιαίτερο δείγμα της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής έκφρασης και ταυτότητας μιας μεταβατικής εποχής. Μέσω αρχαιομετρικών αναλύσεων αποδείχθηκε ότι στην πλειοψηφία τους, τα μπρούτζινα όπλα που βρίσκονται ως κτερίσματα σε μυκηναϊκούς τάφους είναι κατασκευασμένα από κασσιτερούχο χαλκό. Το κράμα μπορούσε να σφυρηλατηθεί εν ψυχρώ, να χυτευτεί, να ακονιστεί ή ακόμα και να επαργυρωθεί. Οι διαφοροποιήσεις στις προσμίξεις προέκυψαν από την επιθυμία των τεχνιτών να δημιουργήσουν άρτια και λειτουργικά όπλα.

The subject of the present study is the bronze offerings of selected Mycenaean Tomb assemblages. As a field of research, the tholos and chamber tombs of Argolid, Laconia, Messenia and Crete (Fourni Archanes) have been selected, on the basis of their excavation data. The study of burial material shows the correlation of burial data and draws conclusions on the hierarchical organization of the Mycenaean society. Investigation of the funeral ritual, combined with the architectural and artistic depictions of the tombs of the Late Bronze Age, discloses Mycenaean perceptions and beliefs which reveal that, through death, ideologies that reflect the social position and the political and economic level of the deceased are projected. Bronze weapons are a special category of artefacts in terms of the nature of the raw material. They are distinguished in daggers, swords, spear points and spearheads, armors and war chariots. The weapons, combined with the tools, utensils, personal objects and anthropological material deposited in the Mycenaean tombs, offer a plethora of combined information about the Mycenaean civilization. Furthermore, they create a clear framework for understanding the mechanisms used for choosing the raw material as well as their functional value. They are also a distinct example of artistic and cultural expression and identity of a transitional period. It has been proved, through achaeometric analyses, that in their majority, the bronze weapons found in Mycenaean tombs are made of tin-copper alloys. The alloy could be cold forged, molded, sharpened and it could even be silver-plated. Differences in blending have arisen from the desire of craftsmen to create flawless and functional weapons.