Μελέτη και ταυτοποίηση χρωστικών σε βοτσαλωτά δάπεδα Ελληνιστικής περιόδου από τον Πειραιά

Abstract

Το θέμα της παρούσας μελέτης είναι η ταυτοποίηση των χρωστικών υλών που εντοπίστηκαν σε κονιάματα 14 βοτσαλωτών δαπέδων, κυρίως σπαραγμάτων, και σε ένα βότσαλο, τα οποία χρονολογούνται στην Ελληνιστική εποχή. Το υλικό προέρχεται από τις ανασκαφές που διενεργήθηκαν στον Πειραιά, κατά τα έτη 2013 έως 2017 στο πλαίσιο της επέκτασης της γραμμής 3 του ΜΕΤΡΟ. Αρχικά πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις με το φορητό φασματοσκόπιο Raman, για την ταυτοποίηση ανόργανων και οργανικών χρωστικών και συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της φασματοσκοπίας Φθορισμού ακτίνων Χ (XRF) για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων της φασματοσκοπίας Raman. Οι μετρήσεις των χρωστικών έγιναν επί τόπου στις αποθήκες της ΕΦΑ.ΔΥ.ΑΤ. Οι χρωστικές που ανιχνεύθηκαν κατά την εξέταση των δειγμάτων είναι: (ανόργανες) κόκκινη και κίτρινη σανδαράχη, μίνιο, κόκκινη και κίτρινη ώχρα, κιννάβαρι, λιθάργυρος, βαρύτης, ασβεστίτης, γύψος, λευκό του μολύβδου, κασσιτερικός μόλυβδος και παρασανδαράχη και (οργανικές) μαύρο του άνθρακα, λευκό των οστών, λάκκα, πουρπουρίνη (ερυθρόδανο) και βερβερίνη.

The subject of this postgraduate thesis is the identification of pigments found in the mortars of 14 mosaic (pebble) floors and at one pebble, which are dated at the Hellenistic era. The material under study was excavated at Piraeus during the expansion of the subway line 3 (METRO), from 2013 until 2017. The samples were analyzed by Raman Spectrometry, in order to identify the inorganic and organic pigments and X-Ray Fluorescence Spectroscopy (XRF) was used supplementary to confirm the Raman results. In both cases the portable equipment was used at the depository of EFA.DY.AT. The pigments identified were: (inorganic) realgar, minium, red ochre, vermilion, litharge, barium white, chalk, gypsum, white lead, orpiment, yellow ochre, lead tin yellow type I, pararealgar and (organic) carbon black, bone white, lac, purpurin and berberine.