Ανάπτυξη σχολικών μονάδων ως αυτοαναφορική διαδικασία βελτίωσης της οργανωσιακής μάθησης και νοημοσύνης: το παράδειγμα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας

Abstract

Στη σημερινή εποχή της πολυπλοκότητας, οι ταχύτατοι αναπτυξιακοί ρυθμοί, η επέκταση του νέου τεχνολογικού περιβάλλοντος, η πολυπολιτισμικότητα και η ραγδαία αύξηση των διαθέσιμων πληροφοριών και γνώσεων οδήγησαν στην εξέλιξη των επιστημών και στο μετασχηματισμό των κοινωνικών δομών, δίνοντας μια νέα διάσταση στις απαιτήσεις για εκπαίδευση και μάθηση. Τα παραπάνω κατέστησαν απαραίτητες τις εκπαιδευτικές αλλαγές για την αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας. Αδιαμφισβήτητα, η εκπαιδευτική αλλαγή αποτελεί μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία με ποικίλους παράγοντες να εμπλέκονται και να παρεισφρέουν στην πορεία της υλοποίησής της. Γι’ αυτό το λόγο, η δυνατότητα κατανόησης και διαχείρισης του φαινομένου της εκπαιδευτικής αλλαγής προϋποθέτει την εστίαση τόσο στο μικρο-επίπεδο της καθημερινής αλληλόδρασης μεταξύ των ατόμων που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική πράξη, όσο και στο μακρο-επίπεδο του εκπαιδευτικού, αλλά και του κοινωνικού και του πολιτικού συστήματος, των οποίων αποτελεί υποσύστημα. Με θεωρητικό υπόβαθρο τη συστημική προσέγγιση και συγκεκριμένα τη θεωρία των κοινωνικών συστημάτων του N. Luhmann, η παρούσα διδακτορική διατριβή αποσκοπεί στην «προώθηση» μιας διαφορετικής οπτικής της λειτουργίας των σχολικών μονάδων ως μανθανόντων οργανισμών, που ενδέχεται να οδηγήσει: α. σε μια αναθεωρημένη θεωρία σχολείου ως προϋπόθεση ανάπτυξης μιας αποτελεσματικής μεθόδου σχεδιασμού και εισαγωγής αλλαγών στην εκπαίδευση σε μακροεπίπεδο και β. στην απελευθέρωση οργανωσιακών δυνάμεων των ίδιων των σχολικών μονάδων σε μικροεπίπεδο.

In the era of complexity, the rapid rates of growth, the expansion of the new technological environment, multiculturalism and the rapid increase in the available information and knowledge led to the development of science and the transformation of social structures, giving a new dimension to the demands for education and learning. The above have made the educational changes necessary for the effectiveness of the school. Undoubtedly, the educational change is an extremely complex process with multiple factors being engaged and intruded in its implementation. For this reason, the ability to understand and manage the phenomenon of the educational change requires focusing both on the micro-level of everyday interactivity among those involved in the educational practice, and the macro-level of the educational, social and political system, which is a subsystem. Having the systemic approach as a theoretical background and more specifically the theory of social systems of N. Luhmann, this thesis aims to "promote" a different viewpoint in the function of schools as learning organizations, which may result in: a. a revised school theory as a condition for the development of an effective planning process and the introduction of changes in education at a macrolevel and b. the release of organizational forces of the schools themselves at a microlevel.