Τα ανδρικά χαρακτηριστικά στις ηρωίδες του Ευριπίδη: Ηλέκτρα, Ανδρομάχη, Μήδεια και Εκάβη

Abstract

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να αναλύσουμε τα ανδρικά χαρακτηριστικά αλλά και τα δικαιώματα που δίνει ο Ευριπίδης στις ηρωίδες του, Ηλέκτρα, Ανδρομάχη, Μήδεια και Ε-κάβη, ανατρέποντας τα δεδομένα και τις παγιωμένες αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας στην Αθήνα της κλασικής περιόδου. Οι συγκεκριμένες γυναίκες, μέσα στα έργα του ποιητή, πα-ρουσιάζονται ως ηγετικές μορφές που με τον τρόπο σκέψης τους και τις ενέργειές τους δεν θυμίζουν σε τίποτα τις γυναίκες της εποχής τους. Για να μπορέσουμε να αναδείξουμε αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και να τονίσουμε την αντίθεση με την πραγματικότητα της εποχής σχετικά με τη θέση της γυναίκας, τις αρμοδιότητές της και τα δικαιώματά της τόσο στα πλαίσια του οίκου αλλά και της πόλης, θα ξεκινήσουμε με μια ιστορική αναδρομή αναφερόμενοι στη θέση που κατείχε η γυναίκα στις κοινωνίες της προϊστορικής εποχής. Η εμπλοκή της μυθολογίας θα μας βοηθήσει να καταλά-βουμε ότι ανάλογη ιεραρχία με την ανθρώπινη είχε δοθεί και στην ευρύτερη οικογένεια των θεών. Στη συνέχεια, θα προχωρήσουμε σε ομάδες γυναικών που βρίσκονται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Προχωρώντας στην ιστορική εποχή θα αναφερθούμε σε τύπους γυναι-κών που αναδείχθηκαν μέσα από το έπος διαμορφώνοντας την ιδεατή γυναίκα ή αυτή που θα κατέστρεφε, όχι μόνο, έναν άνδρα αλλά έναν ολόκληρο λαό. Στη συνέχεια, και προκειμένου να κατανοήσουμε την εδραίωση κάποιων πε-ποιθήσεων σχετικά με τη θέση της γυναίκας, θα αναφερθούμε στις απόψεις σημαντικών αν-δρών για το ρόλο που θα πρέπει να αναλαμβάνουν οι γυναίκες λόγω της φύσης τους, των πνευματικών δυνατοτήτων τους και της θέσης τους στο κοινωνικό σύνολο. Η δική μας μελέτη αφορά τη γυναίκα της κλασικής Αθήνας. Για το λόγο αυτό θα μιλήσουμε για την Αθηναία αστή, τη δούλη, την εταίρα, την παλλακίδα και την πόρνη. Θα αναφερθούμε στα νομικά και πολιτικά της δικαιώματα, την αντιμετώπισή της από τον κόσμο των ανδρών, στο ρόλο της τόσο εντός των ορίων του οίκου όσο και εντός της πόλης. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας θα προσεγγίσουμε τις ηρωίδες μας και, μέσα από την ανάλυση του κειμένου, θα διαπιστώσουμε ότι ο Ευριπίδης, παρόλο που διατηρεί κά-ποια στερεότυπα σχετικά με τη θέση και το ρόλο των γυναικών στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, αποδίδει σε αυτές ανδρικά χαρακτηριστικά και ρόλους που ποτέ δε θα είχαν στην πραγματική ζωή. Τις μεταμορφώνει σε ανδρικές φιγούρες με δύναμη και δικαιώματα. Πολλές φορές η μεταμόρφωση αυτή αποβαίνει μοιραία τόσο για τις ίδιες όσο και για αυτούς που τις περιβάλλουν.

The purpose of this work is to analyze the male characteristics and rights that Euripides gave to his heroines, Electra, Andromache, Medea and Hecuba, reversing the reality and the con-stant perceptions of the position that women had in Athens during the classical period. Initially, we will begin with a historical review pointing to the position that women held in prehistoric societies. Mythology will help us to understand that a similar hierarchy was given to the family of gods. After that, we will move on to groups of women who are be-tween myth and reality. Then, during the historical ages, we will refer to epos and certain types of women who emerged and created the ideal one or the woman that will be a disaster not only for one man but for the whole nation. In order to understand the conviction of some beliefs, we will refer to important men's thoughts about the woman and the role that she should take depending of her nature, her spiritual abilities and her position in the society. We will discuss about the Athenian citizens, their daughters, their wives but also the women slaves and the prostitutes. We will refer to their legal and political rights, their treat-ment by men's world, their role inside the oikos and within the city. In the second part of the work, we will approach our heroines and, through the anal-ysis of the tragedies, we will find out that Euripides, although maintaining some stereotypes about the position and role of women in social and political life, attributes to them men’s char-acteristics and roles that they never had in real life. So these women became male figures with power and rights. Many times this change was disastrous for themselves but also for the oth-ers.