Σχέση παιδιού-περιβάλλοντος διαμέσου του ήχου

Abstract

Δεδομένων των μεγάλων και διαρκώς οξυνόμενων οικολογικών προβλημάτων του πλανήτη, η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποκτά όλο και πιο βαραίνουσα σημασία. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων με διαθεματικές και διεπιστημονικές προεκτάσεις είναι νομίζουμε απαραίτητη για την υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς φιλικών προς το περιβάλλον. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχουν γίνει ελάχιστες προσπάθειες αξιοποίησης του ήχου ως περιβαλλοντικού εργαλείου που θα ενισχύει τις διερευνητικές δεξιότητες και τις ευαισθησίες των μαθητών σε σχέση με το περιβάλλον. Σπεύδοντας να συμβάλλει στην κάλυψη αυτού του κενού, η παρούσα εργασία διερεύνησε το κατά πόσο η υλοποίηση ενός περιβαλλοντικού προγράμματος διδασκαλίας με ενσωματωμένη την οικολογική διάσταση του ηχοτοπίου θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κατάλληλο μέσο απόκτησης και καλλιέργειας γνώσεων, δεξιοτήτων, περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και ενεργούς συμπεριφοράς από τους μαθητές. Σχεδιάστηκε γι’ αυτό τον σκοπό και υλοποιήθηκε ένα ευέλικτο πρόγραμμα διδασκαλίας σε μια σχολική τάξη, το οποίο στόχευε τόσο στη συλλογή σχετικών δεδομένων όσο και στην παραγωγή κριτικού στοχασμού πάνω στην ίδια την διαδικασία. Έπειτα από την αξιολόγηση των ευρημάτων που προέκυψαν από ερωτηματολόγια και συστηματική παρατήρηση του δείγματος, διαπιστώθηκε ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί πράγματι να συμβάλλει στην περιβαλλοντική ευσυνειδησία των μαθητών. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι οικολογική προσέγγιση του ηχοτοπίου στην περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό πεδίο έρευνας και να προσφέρει τα εφόδια και τα εργαλεία που είναι απαραίτητα για την περαιτέρω καλλιέργεια της οικολογικής συνείδησης και της κριτικής σκέψης στα σχολεία.

If one takes into account the major ecological problems of our planet, it doesn’t come as a surprise that environmental education is a field of increasing importance. In this context, the development of new approaches of interdisciplinary and multidisciplinary character are becoming necessary for the adoption of an environmentally friendly attitude. In primary education, there are only a few attempts to use sound as an environmental tool that enhances the investigative skills of the students in relation to the environment. In a bid to contribute to the relevant literature and education practices, the present study investigates whether the implementation of an environmental curriculum thats integrates the ecological dimension of the soundscape could be regarded as a suitable tool for enhancing and cultvating knowledge, skills, environmental concern and forms of proactive behavior of the students. We thus designed and implemented a flexible curriculum in a primary-school classroom aiming at the collection of data and the production of critical reflection on the process itself. After evaluating the findings that we obtained using questionnaires and systematic observation, it was found that this training program can indeed contribute to advancing the environmental conscientiousness of the students. Hence, we conclude that the ecological approach of the soundscape in environmental education could be an important field of research that can contribute in advancing the skills and tools necessary for the further cultivation of ecological conscience and critical thinking in schools.