Εξουσία και χώρος στη μεσαιωνική Πελοπόννησο

Abstract

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στο να συμβάλει στη συζήτηση που έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια η βυζαντινή ιστοριογραφία γύρω από τα ζητήματα του χώρου και της εξουσίας στη Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά τους τελευταίους αιώνες της. Η μελέτη αυτή επικεντρώνεται από το 1204, χρονιά κατά την οποία οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, μέχρι και το 1460 όταν δηλαδή η Πελοπόννησος είχε περάσει πια στα χέρια των Οθωμανών.Η επιλογή του συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου οφείλεται σε δύο λόγους. Πρώτον η Πελοπόννησος τους τελευταίους αιώνες αποκτά σταδιακά μεγάλη σημασία για την Βυζαντινή αυτοκρατορία ενώ η τελευταία συρρικνώνεται. Επομένως η περιοχή αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επαρχίες μετά τα μέσα του 14ου αιώνα. Δεύτερος και σημαντικότερος λόγος, είναι το γεγονός ότι η Πελοπόννησος αποτελεί έναν αμφισβητούμενo χώρο. Αντιμαχόμενες εξουσίες προσπαθούν να επιβάλουν την ηγεμονία τους. Είναι ένας χώρος κατακερματισμένος που διαφορετικές εξουσίες προσπαθούν να επιβληθούν. Η παρούσα μελέτη εξετάζει με άλλα λόγια, τις αντιμαχόμενες εξουσίες που προσπαθούν να επιβληθούν στη περιοχή αυτούς τους αιώνες καθώς και τις χωρικές πρακτικές και αντιλήψεις των κατοίκων της Πελοποννήσου στην υστεροβυζαντινή περίοδο. Η εξουσία και ο χώρος είναι δύο αλληλένδετες έννοιες αφού οι αντιμαχόμενες εξουσίες προσπαθούν να επιβληθούν σε ένα χώρο, αυτόν της Πελοποννήσου. Τέλος η παρούσα δήλωση πραγματεύεται πρώτον αν η υστεροβυζαντινή περίοδος είναι μια εποχή κρίσης και κατά δεύτερον αν η κρίση αποτυπώνεται χωρικά.