Η έκφραση της άρνησης στην ελληνική και την τουρκική

Abstract

H παρούσα εργασία εστιάζει στο φαινόμενο της πολλαπλής άρνησης στην ελληνική και τουρκική γλώσσα. Σκοπός της εργασίας είναι η εξέταση των συνδυασμών αρνητικών λέξεων και δεικτών άρνησης μέσα στην πρόταση στα ελληνικά και τουρκικά και της σύνδεσής τους με τις κατηγορίες πολλαπλής άρνησης, η μελέτη των τάσεων αναφορικά με τις κατηγορίες αυτές και η καταγραφή των ομοιοτήτων και των διαφορών που παρατηρούνται ανάμεσα στις δύο γλώσσες σχετικά με τις παρατηρούμενες τάσεις. Η μεθοδολογία βασίστηκε στην ποιοτική και ποσοτική ανάλυση. Συγκεκριμένα, για την διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία της Γλωσσολογίας Σωμάτων Κειμένων, η οποία επιτρέπει τη μελέτη μεγάλου όγκου δεδομένων φυσικής γλώσσας και διευκολύνει την αξιόπιστη και λεπτομερή ποσοτική ανάλυσή τους για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά τις τάσεις της γλώσσας. Τα δεδομένα της ελληνικής γλώσσας συλλέχθηκαν από το σώμα του Εθνικού Θησαυρού Ελληνικής Γλώσσας. Η αναζήτηση βασίστηκε στους συνδυασμούς όρων και συγκεκριμένα στις συνάψεις που περιέχουν τους δείκτες άρνησης δεν, μην, ούτε, μήτε, χωρίς, δίχως και όχι σε συνδυασμό με τις αρνητικές λέξεις κανένας, τίποτα, ποτέ, πουθενά. Αντίστοιχα, τα δεδομένα για την τουρκική γλώσσα συλλέχθηκαν από το TNC-Turkish National Corpus (Εθνικό Σώμα Τουρκικής Γλώσσας). Συγκεκριμένα αναζητήθηκαν οι δείκτες άρνησης değil, -mA, yok, -sIz και στη συνέχεια διερευνήθηκαν οι συνάψεις τους με τις αρνητικές λέξεις hiç, hiç kimse, hiçbir zaman, hiçbir şey (Jeretic 2017:2). Τα δεδομένα ταξινομήθηκαν με βάση τις τρεις κατηγορίες πολλαπλής άρνησης (Απόρριψη, Λιτότητα, Συμφωνία Αρνητικού) όπως ορίζονται από τον Van der Wooden (1994). Στη συνέχεια μελετήθηκαν οι τάσεις, οι ομοιότητες και οι διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα στις δύο γλώσσες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας οι συνδυασμοί ενός δείκτη άρνησης και μιας ή περισσότερων αρνητικών λέξεων συνδέονται με την κατηγορία της Συμφωνίας Αρνητικού, η οποία εμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητα και στις δύο γλώσσες. Αντίθετα, οι συνδυασμοί που περιλαμβάνουν περισσότερους από έναν δείκτη άρνησης παρατηρούνται κυρίως στα τουρκικά και συνδέονται με τις κατηγορίες διπλής άρνησης, δηλαδή με την Απόρριψη και τη Λιτότητα.

Η κατηγορία που παρουσιάζει τα περισσότερα παραδείγματα για την ελληνική γλώσσα, με τους δεδομένους όρους αναζήτησης, είναι η Συμφωνία του Αρνητικού. Οι κατηγορίες της Απόρριψης και της Λιτότητας είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Όσον αφορά τα τουρκικά, η κατηγορία με τα περισσότερα παραδείγματα είναι η Συμφωνία του Αρνητικού. Δεύτερη ακολουθεί η κατηγορία της Λιτότητας και τελευταία η Απόρριψη.