Η εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής σε τοπικό επίπεδο: ενιαία ενίσχυση σε δικαιούχους στην Καλλονή Λέσβου

Abstract

Είναι ευρέως γνωστό ότι η γεωργία και η κτηνοτροφία (συμπεριλαμβανομένου της αλιείας) αποτελούσε την κύρια πηγή απασχόλησης των κατοίκων της Μεσογείου και ιδιαίτερα στις ημιάνυδρες περιοχές της όπως αυτή της νήσου Λέσβου και πιο συγκεκριμένα την περιοχή της Καλλονής. Κάτοικοι των περιοχών αυτών έχουν εισόδημα κυρίως από την πώληση των γεωργικών και κτηνοτροφικών τους προϊόντων, ωστόσο προβλήματα παρουσιάζονται καθώς τα έσοδα από την πώληση αυτών των αγαθών δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων που απαιτούνται για την παραγωγή των αγαθών. Το τάισμα και ο εμβολιασμός των ζώων παραγωγής, η αγορά των φυτών, τα άγονα εδάφη, τα ζιζάνια και οι κλιματικοί παράγοντες είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι παραγωγοί. Αυτά προϋποθέτουν την χρήση ουσιών, όπως ζιζανιοκτόνα, και ειδικών διαμορφωμένων κατασκευών (θερμοκήπια) έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η παραγωγή τους, έξοδα που υπερβαίνουν κατά πολύ τα τελικά έσοδα της παραγωγής. Σε ένα νησί όπως αυτό της Λέσβου, όπου η μεγαλύτερη εδαφική του έκταση καταλαμβάνεται από ελαιόδεντρα, έχει ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτό να απασχολούνται και με την παραγωγή ελαιόλαδου. Η παραγωγή λαδιού αποτελεί μία διαδικασία που επιτελείται σε μια συγκεκριμένη και περιορισμένη χρονική περίοδο, και επηρεάζεται έντονα από τις περιβαλλοντικές και κλιματικές συνθήκες που επικρατούν. Είναι επομένως λογικό ότι τα έσοδα από την παραγωγή λαδιού δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των παραγωγών. Σύμφωνα με τα παραπάνω είναι φανερή η ανάγκη για οικονομική ενίσχυση της κτηνοτροφικής και γεωργικής παραγωγής, η οποία επιτυγχάνεται από τους αρμόδιους φορείς με δύο κυρίως τρόπους. Αρχικά εφαρμόζοντας την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (Ε.Α.Ε) η οποία υποβάλλεται κάθε χρόνο από τους ενδιαφερόμενους γεωργούς προς τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων). Η ενίσχυση αυτή χορηγείται κάθε χρόνο, ανεξάρτητα από το είδος και την ποσότητα της παραγωγής, με μοναδική προϋπόθεση το σεβασμό της νομοθεσίας για τη δημόσια υγεία, την υγεία των φυτών και των ζώων, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος. Έπειτα με την Εξισωτική Αποζημίωση που αποσκοπεί στην αντιστάθμιση των απωλειών εισοδήματος και του πρόσθετου κόστους, την απόρροια των φυσικών μειονεκτημάτων, και προσπαθεί να ενθαρρύνει τη συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας στις Ορεινές, Μειονεκτικές και με Ειδικά Προβλήματα περιοχές. Σκοπός, λοιπόν, της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση ενός προσωπικού ενδιαφέροντος και συνάμα η διερεύνηση των χρονικών και χωρικών των χαρακτηριστικών της αγροτικής παραγωγής (εκμεταλλεύσεις και παραγωγοί) σε μια περιοχή με ιδιαίτερα έντονο αγροτικό χαρακτήρα όπως αποτελεί το λεκανοπέδιο της Καλλονής, καθώς και την διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών αυτών κατά την χρονική περίοδο 2010 με 2015. Πιο αναλυτικά το πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει αναλυτικά στις έννοιες της Ενιαίας Ενίσχυσης και της Εξισωτικής Αποζημίωσης, γίνεται ενημέρωση για το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης επιδοτήσεων τον τρόπο, τον χρόνο και κυρίως στο περιεχόμενο αυτών. Αναλύεται η κατανομή των πόρων της ΚΑΠ με έμφαση στις άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις, αλλά και στην σημασία των τελευταίων στο γεωργικό εισόδημα. Επιπλέον αναλύονται οι μεταβολές που έχουν επιβληθεί στην ΚΑΠ κατά το χρονικό διάστημα 2010- 2015, καθώς και οι επιπτώσεις και οι προβληματισμοί που προκύπτουν από την εφαρμογή του προτεινόμενου πλαισίου. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η μεθοδολογία η οποία ακολουθήθηκε για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την ολοκλήρωση της παρούσας ερευνητικής εργασίας, παρουσιάζονται τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, καθώς και τα ερωτήματα που προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων αυτών. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται τα συγκεντρωτικά στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά την διεξαγωγή της έρευνας, και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τα στοιχεία αυτά, ενώ στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που θα αποφέρουν απαντήσεις στα ερωτήματα που θέσαμε στη παρούσα εργασία.