Ανίχνευση οργανικών υπολειμμάτων σε αρχαιολογική κεραμική: βιβλιογραφική επισκόπηση

Abstract

Η παρούσα διπλωματική αποτελεί μια βιβλιογραφική έρευνα που εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της αρχαιομετρίας. Εστιάζεται στη μελέτη της αρχαιολογικής κεραμικής, δεδομένου ότι τα κεραμικά σκεύη και τα θραύσματά τους είναι τα ευρήματα που συναντώνται περισσότερο στις ανασκαφές, τόσο σε συχνότητα όσο και σε αριθμό. Ταυτόχρονα αποτελούν αξιόλογη αρχαιολογική μαρτυρία, καθότι η μελέτη τους φωτίζει πολλές πτυχές της ζωής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο παρελθόν, κάποιες από τις οποίες είναι η διατροφή, το εμπόριο, η οικονομία και η τέχνη. Μέχρι πρόσφατα, οι γνώσεις μας για τον τρόπο χρήσης των κεραμικών σκευών βασίζονταν σε βιβλιογραφικές πηγές, στο context των ευρημάτων και σε κατηγοριοποιήσεις της κεραμικής σύμφωνα με την τυπολογία και τον τρόπο κατασκευής τους. Στην παρούσα εργασία η μελέτη της κεραμικής ακολουθεί μια διεπιστημονική προσέγγιση, με τα οργανικά υπολείμματα των κεραμικών αγγείων να τίθενται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς η ταυτοποίηση των υπολειμμάτων αυτών είναι ο μοναδικός τρόπος να γνωρίζουμε με βεβαιότητα το πραγματικό περιεχόμενο, και συνεπώς τον τρόπο χρήσης του εκάστοτε σκεύους. Αναφέρονται εν συντομία τα είδη των οργανικών υπολειμμάτων που ενδέχεται να περιέχονται σε κεραμικά σκεύη, όπως χρωστικές ουσίες φυτικής-ζωικής προέλευσης, υπολείμματα τροφής και αλκοολούχα ποτά, φαρμακευτικά και καλλυντικά σκευάσματα, και περιγράφονται λεπτομερώς οι βασικές μέθοδοι εντοπισμού και ταυτοποίησης των ουσιών αυτών. Η συγκέντρωση των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη μου, μελετών που έχουν γίνει στον ελλαδικό χώρο, βοηθά στο σχηματισμό μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας του τρόπου ζωής στο παρελθόν. Τα αποτελέσματα των εργασιών που παρουσιάζονται αλλάζουν κάποια δεδομένα, συμπληρώνουν τις γνώσεις μας και αμφισβητούν κάποιες άλλες, ενώ θέτουν και νέα ερωτήματα, παρακινώντας έτσι την περαιτέρω διερεύνηση ζητημάτων που παραμένουν θολά και δυσερμήνευτα.