Γραμματισμός των παιδιών Ρομά: θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές

Abstract

Η έννοια του γραμματισμού καλύπτει ένα ευρύ πλαίσιο επικοινωνίας (γραπτού και προφορικού λόγου), ενώ περιλαμβάνει και την κατανόηση μη λεκτικών συμβόλων, όπως για παράδειγμα σχήματα. Στην περίπτωση των παιδιών Ρομά όμως τα οποία πολλές φορές δεν ακολουθούν την τυπική εκπαίδευση, ο γραμματισμός προκύπτει και από άλλες πηγές, όπως για παράδειγμα, η θρησκεία, η ποπ κουλτούρα και η τεχνολογία. Ο σκοπός της εργασίας αυτής είναι να ερευνηθεί η έννοια του γραμματισμού και ειδικότερα ο γραμματισμός των Ρομά τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Επομένως, τα κύρια ερωτήματα που γεννιούνται, είναι τα ακόλουθα: Τι είναι ο γραμματισμός και πώς στηρίζεται θεωρητικά; Πώς προκύπτει ο γραμματισμός των Ρομά; Είναι το σχολείο η κυριότερη πηγή διαμόρφωσης του γραμματισμού των Ρομά; Υπάρχουν και άλλα ερεθίσματα που προάγουν το γραμματισμό των Ρομά, όπως για παράδειγμα η τεχνολογία ή η θρησκεία; Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα είναι η βιβλιογραφική ανασκόπηση. Υπό αυτό το πρίσμα, η εργασία θα διαμορφωθεί ως εξής: α) θεωρητικό μέρος για τον γραμματισμό και β) εφαρμογές του γραμματισμού για τα παιδιά Ρομά, δηλαδή παράθεση ερευνών που έχουν ήδη υλοποιηθεί και αφορούν την κοινότητα των Ρομά και το είδος του γραμματισμού τους. Τα κυριότερα συμπεράσματα που απορρέουν από την εργασία εστιάζονται στις δραστηριότητες γραμματισμού που συνδέονται με τις δομές εξουσίας οποιασδήποτε κοινωνίας. Η Παιδεία προκύπτει μέσα από την πολιτική εξουσία και οργανώνεται με βάση πολιτικές βουλήσεις για τον τρόπο λειτουργίας και διδασκαλίας. Επιπλέον, η Παιδεία και η κοινωνία συναρτώνται, με αποτέλεσμα η πρώτη να δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα που αντιστοιχούν στις δομές της κοινωνίας, ώστε οι μαθητές να μπορούν να αποκτήσουν γνώση για την καθημερινότητά τους. Επειδή όμως δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ Παιδείας και κοινωνικής και οικονομικής χειραφέτησης, οι μαθητές δεν έχουν κίνητρα για να ακολουθήσουν τη διαδικασία του γραμματισμού. Ταυτόχρονα, οι μαθητές/τριες Ρομά και οι οικογένειες τους αντιμετωπίζουν την εκπαίδευση με καλή διάθεση, αλλά σε ένα πλαίσιο που θα τους βοηθήσει στις δραστηριότητες τους (επαγγελματικές και οικογενειακές) και δε θα τους αποκόψει από τους οικογενειακούς/πολιτισμικούς τους δεσμούς.