Η ενωμάτωση του ρίσκου βιωσιμότητας στις νέες δανειοδοτήσεις και στη διαχείριση των κόκκινων δανείων: στοιχεία από την ελληνική αγορά

Abstract

Ο ρόλος του χρηματοοικονομικού τομέα στις σύγχρονες οικονομίες είναι αναμφισβήτητα κομβικής σημασίας για την σταθερότητα και βιωσιμότητα του όλου συστήματος. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν, εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου όπως είναι τα πιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες), οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων, έχουν γίνει αποδέκτες έντονης κριτικής από το σύνολο της κοινωνίας. Ενας από τους κυριότερους λόγους αυτής της κριτικής έχει να κάνει με την αμφίβολη αποτελεσματικότητα, από την μεριά των τραπεζών, στη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου των πελατών τους, κάτι που με τη σειρά του θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του συστήματος σε μακροοικονομικό επίπεδο. Η έλλειψη κατάλληλων πολιτικών και διαδικασιων, τόσο σε επίπεδο χρηματοοικονομικού τομέα όσο και σε θεσμικό επίπεδο, ρίχνει όλο το βάρος στους κρίσιμους δείκτες επιτυχίας συγκεκριμένων εταιρειών, οι οποίοι με την σειρά τους καλύπτουν περιορισμένο φάσμα των δραστηριοτήτων τους. Η διαχείριση του ρίσκου βιωσιμότητας είναι μία παράμετρος η οποία συνήθως δεν υπόκειται σε συγκεκριμένη πολιτική ή διαδικασίες των εταιρειών του χρηματοοικονομικού κλάδου. Οι εταιρείες αυτές, η οποίες συνήθως αποκαλούνται “χρηματοοικονιμκοί διαμεσολαβητές”, πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να καταγράψουν τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στην κοινωνία και το περιβάλλον (ρίσκο βιωσιμότητας), έτσι ώστε να γίνει μία αντικειμενική αξιολόγηση της συνολικής συμβολής τους στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η έρευνά μας επικεντρώνεται στην ενσωμάτωση του ρίσκου βιωσιμότητας στην διαχείρσιη του πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών, προσφέροντας εμπειρίες και γνώμες υψηλόβαθμων στελεχών των εταιρειών του χρηματοοικονομικού κλάδου, και συγκεκριμένα χρηματοοικονομικών διαμεσολαβητών. Η ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι μικτή, καθώς χρησιμοποιήθηκαν τόσο ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια όσο και προσωπικές συνεντεύξεις προκειμένου να αξιολογηθεί η επίπτωση του ρίσκου βιωσιμότητας στις δανειοδοτήσεις, με συγκεκριμένη αναφορά στη διαχείριση των κόκκινων δανείων. Η άποψη που εκφράζει την πλειοψηφία των στελεχών είναι ότι το ρίσκο βιωσιμότητας πράγματι επειρεάζει αυτές τις δύο βασικές λειτουργίες των χρηματοοικονιμκών διαμεσολαβητών, αλλά μένει να εδραιωθεί η ακριβής διαδικασία και μεθοδολογία για την ενσωμάτωσή του στις βασικές λειτουργίες των διαμεσολαβητών. Επιπλέον, η διαχείριση του ρίσκου βιωσιμότητας προσφέρει το έδαφος για τη δημιουργία νέων τεχνικών διοίκησης και συμβάλλει στην μεγαλύτερη σχετικότητα των βασικών λειτουργειών αυτών των εταιρειών με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Η τελευταία εντύπωση μου μας αφήνουν τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης ως προς την ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού κινδύνου στη διαδικασία διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου, προκειμένου να εδραιωθεί μία αποτελεσματική διαδικασία διαχείρισης βιωσιμότητας η οποία να συμβαδίζει με την αποστολή και τους επιχειρησιακούς στόχους των εταιρειών.

The financial sector’s role is undeniably crucial in modern economies. Yet, this sector often attracts criticisms. Of particular concern is the negligence of proper credit risk management, which may undermine (macro)economic stability. The absence of appropriate policies (industry and institutional) draws attention to firm performance indicators, which remain short-sighted in assessing the provision of sustainable risk management. The sector and, in particular, financial intermediaries (FIs) must confront the complex task of assessing their impacts and, in doing so, actively endorse enabling conditions towards sustainable development. Our paper offers managerial insights from a wide range of financial intermediaries (FIs) currently active in Greece. We address the critical question of how FIs incorporate sustainability in credit risk management. A mixed-methods approach of online questionnaires and semi-structured interviews was utilized to link and investigate managerial perspectives of sustainability risks and their impact on bad loans. The executives’ responses revealed that sustainability risk management indeed exists, but it has yet to penetrate core processes. It does provide strong motives over new management techniques and contributes to a higher level of materiality of FI’s core operations. Nonetheless, there is still plenty of room for improvement before sustainability risk assessments are comprehensively incorporated in all phases of the credit risk management process so that a robust sustainability management approach underpins FI’s core mission and goals.