Αξιολόγηση ψηφιακών εκπαιδευτικών εφαρμογών μουσείων: ζητήματα μάθησης και κοινωνικής διάδρασης

Abstract

Σκοπός της διατριβής αποτελεί η δημιουργία του μοντέλου αξιολόγησης εκπαιδευτικών ψηφιακών εφαρμογών μουσείων (ΑΕΨΕΜ) και η συνακόλουθη εφαρμογή του σε επιλεγμένες ψηφιακές εκπαιδευτικές εφαρμογές μουσείων. Απώτερο σκοπό της διατριβής αποτελεί ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας και της εγκυρότητας του μοντέλου αξιολογώντας αυτές τις εφαρμογές, προκειμένου να εξαχθούν συγκεκριμένα και αξιοποιήσιμα συμπεράσματα. Στοιχεία και δεδομένα, που με τη σειρά τους, οδηγούν στη συγκρότηση καλών πρακτικών και οδηγιών προς εκμετάλλευση από όλους εκείνους, μουσεία, ανθρώπους και φορείς, που συμμετέχουν στη δημιουργία ψηφιακών εκπαιδευτικών εφαρμογών στα μουσεία. Για τον σκοπό αυτό της διατριβής, θεωρήθηκε σκόπιμο να διενεργηθεί έρευνα σε μουσεία της Ελλάδας. Η έρευνα αφορούσε στη διερεύνηση της αξιοποίησης των δυνατοτήτων των Τ.Π.Ε. στην εκπαιδευτική πολιτική των μουσείων και κυρίως στο περιεχόμενο, στο είδος και στη μορφή των Τ.Π.Ε. που οι ψηφιακές εκπαιδευτικές εφαρμογές λαμβάνουν. Αφού οριοθετήθηκε και αποσαφηνίστηκε ο όρος ‘εκπαιδευτική’ από το σύνολο των εκπαιδευτικών εφαρμογών του δείγματος και τη συνακόλουθη ανάλυσή τους προέκυψε η κατηγοριοποίησή τους σε πέντε κατηγορίες, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ανά κατηγορία, βάσει πέντε κριτηρίων: α) το βαθμό διάδρασης του χρήστη με το μέσο, β) τον τρόπο παρουσίασης και ενορχήστρωσης της πληροφορίας, γ) το είδος των δραστηριοτήτων της εφαρμογής, δ) τη λειτουργία της αφήγησης και το ρόλο του αφηγητή και ε) τον επιδιωκόμενο εκπαιδευτικό στόχο. Από το σύνολο των μουσείων που συγκρότησαν το τελικό δείγμα της έρευνας, επιλέχθηκαν βάσει κριτηρίων πέντε χαρακτηριστικές ψηφιακές εφαρμογές, που αναλύθηκαν, μελετήθηκαν διεξοδικά και συγκρίθηκαν. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του μοντέλου αξιολόγησης στις συγκεκριμένες εφαρμογές απέδειξαν ότι δύναται να εφαρμοστεί σε όλους τους τύπους των ψηφιακών εκπαιδευτικών εφαρμογών μουσείων και να αποτελέσει ένα εύχρηστο εργαλείο αξιολόγησης στα χέρια του εκάστοτε αξιολογητή. Παράλληλα, με αφορμή την ανάλυση του μοντέλου αναδεικνύονται και σχολιάζονται βασικές πτυχές και έννοιες της μουσειακής εμπειρίας όπως η διάδραση, η εξατομίκευση, η συμμετοχικότηκα, η κοινωνικά διάσταση της επίσκεψης και ο συμμετοχικός σχεδιασμός, ενώ παρουσιάζονται και αναλύονται ζητήματα και έννοιες που αφορούν την επιστήμη της μουσειοπαιδαγωγικής, τις μορφές της μάθησης, τις εκπαιδευτικές θεωρίες και την εκπαιδευτική διάσταση των Τ.Π.Ε. γενικότερα.