Συσχέτιση αρχαίας παρατήρησης σέλαος και αρχαιομαγνητισμού

Abstract

Στόχος της παρούσης εργασίας είναι να παρουσιάσω πιθανές εμφανίσεις βορείου σέλαος (aurora borealis) σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη όπως αυτό της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας,της Κίνας κ.α. μέχρι την πρώτη χιλιετία π.Χ.. Οι καταγραφές που βρήκα ήταν αρκετές και οι πρωιμότερες παρατηρήσεις του εντυπωσιακού φαινομένου ξεκινούν την 3η χιλιετία π.Χ. στην Κίνα. Το ενδιαφέρον των αρχαίων επιστημόνων και παρατηρητών για τα εξωπραγματικά φώτα -που στόλιζαν τον ουρανό αλλά ταυτοχρόνως τρόμαζαν και γοήτευαν τους λαούς θέασής τους- ήταν μεγάλο. Ερμηνεύθηκαν με διάφορους τρόπους που έχουν βρεθεί σε αρχαία γραμματεία, όπως για παράδειγμα στην Θεογονία του Ησίοδου περιγράφηκαν ως ΄΄φλεγόμενοι ουρανοί ΄΄ ή ΄΄φλεγόμενοι ουράνιοι δράκοι΄΄τον 8ο αι.π.Χ.. Την ίδια περίπου εποχή ο Όμηρος στην Ηλιάδα μιλά για ΄΄βροχοπτώσεις αίματος΄΄,ενώ ο Αναξαγόρας μέσα από κείμενα του Πούταρχου (5ος αι.π.Χ.) περιγράφει ένα φλεγόμενο σύννεφο στον ουρανό. Περίπου έναν αιώνα μετά ο Αριστοτέλης δίνει την δική του εξήγηση για τα βόρεια φώτα, η οποία θεωρείται και η πρώτη επιστημονικά τεκμηριωμένη, περιγράφοντας τάφρους και διάφορα φάσματα στον ουρανό. Στην εργασία λοιπόν αυτή παρουσιάζονται αρκετές από τις αρχαίες καταγραφές και περιγραφές του φαινομένου όπως αυτές σώζονται σε ελληνικές, ρωμαϊκές, ιβηρικές, κινέζικες κ.α. πηγές. Ο βασικός όμως στόχος είναι να παρουσιάσω τις πιθανές εμφανίσεις του σέλαος επιστημονικά τεκμηριωμένες (επιβεβαιωμένες ή μη) μέσω της μεθόδου του Αρχαιομαγνητισμού. Ο Αρχαιομαγνητισμός είναι μία μέθοδος απόλυτης χρονολόγησης που μετρά την ένταση και την κατεύθυνση (έγκλιση,απόκλιση) του αρχαίου μαγνητικού πεδίου,οι οποίες αποτυπώνονται και αποθηκεύονται στα σιδηρομαγνητικά στοιχεία που εμπεριέχουν τα κεραμικά (ψημμένος πηλός). Το βόρειο σέλας (όπως θα αναλύσουμε στο κεφάλαιο 2) είναι αποτέλεσμα της άμυνας της γήινης μαγνητόσφαιρας όταν έρχεται σε επαφή με ηλιακά σωματίδια που εκτοξεύονται από την φωτόσφαιρα (ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου). Συνεπώς συνδέεται άμεσα τόσο με την ηλιακή δραστηριότητα όσο και με τις τιμές έντασης, έγκλισης και απόκλισης που καθορίζουν το γεωμαγνητικό πεδίο. Οι πίνακες που παρουσιάζω έχουν τιμές των μετρηθέντων αρχαιομαγνητικών υλικών που προσπαθούν να ανακατασκευάσουν το παλαιομαγνητικό πεδίο και να επιβεβαιώσουν ή απορρίψουν την εμφάνιση χαμηλού πλάτους σέλαος στην μεσογειακή λεκάνη και την ευρύτερη περιοχή της Κίνας κατά την 1η χιλιετία π.Χ.