Ποσοτική εκτίμηση της συγκέντρωσης των ρύπων σε υδάτινους αποδέκτες της Νήσου Λέσβου

Abstract

Στη συγκεκριμένη εργασία επιχειρείται η καταγραφή εκείνων των δραστηριοτήτων που διενεργούνται στην περιοχή της νήσου Λέσβου και έχουν εγκριθεί από αρμόδια αρχή, βάση συγκεκριμένων πλαισίων/διακανονισμών. Για την ακρίβεια, οι διακανονισμοί αυτοί αφορούν κυρίως τον τόπο διάθεσης των λυμάτων και τις ποσότητες των ρυπαντικών φορτίων που προκύπτουν από τη λειτουργία των εκάστοτε παραγωγικών μονάδων. Ειδικότερα, εξετάστηκαν δραστηριότητες που εντάσσονται, από την πλευρά απόθεσης αποβλήτων σε υδατορέματα, σε σημειακές πηγές ρύπανσης και έπειτα εξετάστηκαν ως μη σημειακές πηγές οι οικισμοί που εντοπίστηκαν κοντά (ή βρίσκονται είτε σε άμεση είτε σε έμμεση αλληλεπίδραση εξαιτίας των αλλαγών που προκαλούνται από τη μεταφορά ρύπων) στις περιοχές ανάπτυξης των αδειοδοτημένων δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα, εντοπίζονται βάση των παρεχόμενων δεδομένων για την περιοχή, τα φορτία ρύπανσης των οχλουσών δραστηριοτήτων όπου μελετάται η διαδρομή μεταφοράς τους μέσω επιφανειακών υδάτων προς τον τελικό αποδέκτη, όσο αυτό μπορεί να είναι εφικτό με τα διαθέσιμα μέσα. Έπειτα, εξετάζονται τα σημεία εκείνα όπου οι ποσότητες διαλυμένου οξυγόνου, που πιθανότατα να εντοπιστούν, θα έχουν τη χαμηλότερη αριθμητική τιμή τους, και υπολογίζονται κατά προσέγγιση ο χρόνος μεταφοράς και η απόσταση που απαιτείται μέχρι εκείνη τη στιγμή. Παράλληλα, με τη χρήση εργαλείων του Arc–GIS γίνεται προσπάθεια δημιουργίας κατάλληλα διαμορφωμένων χαρτών, ώστε να εμφανίζεται η χωρική πληροφορία για διάφορα χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται με τα μορφολογικά στοιχεία της υπό μελέτης περιοχής και κυρίως του υδρογραφικού δικτύου αυτής, οι οποίοι πιθανότατα να χρησιμοποιηθούν ως υπόβαθρο για το σχεδιασμό χαρτών επικινδυνότητας της εμφάνισης έντονων φαινομένων ρύπανσης. Σύμφωνα με την παραπάνω διατύπωση, ο λόγος για τον οποίο πραγματοποιήθηκε η εν λόγο μελέτη, σχετίζεται με την ανάγκη για αποτύπωση εκείνων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επηρεάζουν, εξαιτίας της διάθεσης των αποβλήτων τους, την ποιότητα των επιφανειακών υδάτων των ποταμοχειμάρρων της νήσου Λέσβου και κατ’ επέκταση των λεκανών απορροής. Επομένως, είναι επιθυμητό να αναπτυχθούν υποθετικά σενάρια καθώς και αν είναι εφικτό να βρεθούν εκείνες οι λύσεις οι οποίες με τη σειρά τους θα είναι ικανές να αποτρέπουν, έως ένα βαθμό, γεγονότα συγκέντρωσης υψηλών ποσοτήτων ρύπων, που καθιστούν το σύστημα αδύνατο να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση. Ακόμη, γίνεται προσπάθεια ανάπτυξης κάποιας μεθόδου με την εφαρμογή της οποίας να επιτυγχάνεται μέχρι ένα βαθμό η επαναφορά των υδάτινων οικοσυστημάτων παρά τις διάφορες πιέσεις που αυτά δέχονται από τον άνθρωπο. Στα πλαίσια, προσδιορισμού και διαμόρφωσης υποθετικών σεναρίων για την εκτίμηση της εξέλιξης της λειτουργίας των παρακάτω δραστηριοτήτων, από τη σκοπιά διατήρησης ποιότητας των υδατορεμάτων, εξαιτίας άσκησης πιέσεων από αυτές, συντελεί η χρήση του οικολογικού μοντέλου Streeter – Phelps προσαρμοσμένο στις ανάγκες της έρευνας. Λέξεις Κλειδιά: αδειοδοτημένες δραστηριότητες, Νήσος Λέσβος, ποταμοχείμαρροι, διάθεση αποβλήτων, μοντέλο Streeter–Phelps, εκτίμηση ποιότητας υδάτων, γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών – GIS, συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου.