Yδρολογικά ισοζύγια σε νησιά του ανατολικού Αιγαίου και κλιματική αλλαγή: η περίπτωση της Λέσβου

Abstract

Η ολοκληρωμένη διαχείριση χώρου αποτελεί μια διαδικασία που συμπεριλαμβάνει τη διαχείριση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με σκοπό να επιτευχθεί μια αποδεκτή ισορροπία ανάμεσα στην ποιότητα του ανθρώπινου και φυσικού περιβάλλοντος. Οι μέχρι πρόσφατα διαχειριστικές δράσεις, οι οποίες αφορούν στις παράκτιες ζώνες, έχουν επιφέρει σημαντικές περιβαλλοντικές βλάβες. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο ένα νέο διαχειριστικό πλαίσιο το οποίο να λαμβάνει υπόψη την άρρηκτη σύνδεση των παράκτιων περιοχών με τις γύρω λεκάνες απορροής. Αποτελεί επομένως επιτακτική ανάγκη, η ανάπτυξη δραστικών μηχανισμών, που να συνδυάζουν τη διαχείριση των θαλάσσιων και των παράκτιων περιβαλλόντων με τη γύρω λεκάνη απορροής, για την διαφύλαξη και προστασία των ζωτικών οικολογικών συστημάτων μεταξύ χέρσου και θάλασσας. Στους παραπάνω μηχανισμούς είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη σε τοπικό επίπεδο οι κλιματικές τάσεις των τελευταίων δεκαετιών, οι οποίες φαίνεται να παρουσιάζουν αξιοσημείωτες χωρικές διαφοροποιήσεις. Η παρούσα εργασία αφορά στη διερεύνηση μεταβολών στα υδρολογικά ισοζύγια των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, με περιοχή μελέτης την Λέσβο. Η κλιματολογική ανάλυση βασίσθηκε σε δεδομένα της περιόδου 1955-2009, ενώ εφαρμόστηκε μοντέλο λεκάνης απορροής για την εκτίμηση των απορροών. Το μοντέλο κάνει χρήση της μεθόδου Curve Number και εκτιμά τις απορροές σε ημερήσια, μηνιαία και ετήσια βάση, από έξι υπολεκάνες της περιοχής μελέτης. Η κλιματολογική ανάλυση έδειξε τάση προς ξηρότερες συνθήκες με επακόλουθη μείωση απορροών. Τέλος, υπολογίστηκαν τα υδρολογικά ισοζύγια για δύο χαρακτηριστικά έτη (ξηρό/υγρό), με τα αποτελέσματα να εμφανίζουν ελλειμματικό ισοζύγιο ύδατος, ιδιαίτερα κατά την ξηρή περίοδο.

Integrated coastal zone management is a process including the management of human activities aiming to achieve an acceptable balance between the quality of the human and natural environment. Recent management actions on coastal areas, have caused significant environmental impacts. Therefore, a new management framework is necessary, that takes into consideration the link between coastal areas and their surrounding basins. In this framework, the development of active mechanisms is necessary, that combine the management of marine and coastal environments in the surrounding watershed, aiming to conserve and protect vital marine and terrestrial ecological systems. In these mechanisms, local climate changes have to be considered, showing significant spatial variations during the last decades. In this thesis, a water budget analysis for islands in the Eastern Aegean in relation to the climate change was performed, studying the case of the island of Lesvos in the Eastern Aegean Sea. Data for the period 1955-2009 were used for climatological analysis and a watershed model for runoff estimation. The model, based on the Curve Number method, calculates daily, monthly and annual runoff from six sub-basins of the study area. The climatological analysis revealed a trend towards drier weather conditions, and consequently a reduction in annual runoff. Finally, the hydrological budgets of two characteristic years (dry/wet) were calculated and the results have shown a strong deficit of water.