Χρηματοοικονομικά υποδείγματα και πραγματικά δικαιώματα σε απελευθερωμένες αγορές ενέργειας

Abstract

Η παρούσα μελέτη διεξάγεται στο πλαίσιο των απελευθερωμένων αγορών ηλεκτρικής ενέργεια, όπου η διαδικασία της τιμολόγησης σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού αποτελεί πρόκληση. Η συμβολή της χρηματοοικονομικής θεωρίας υπήρξε σημαντική από τα πρώτα βήματα της απελευθέρωσης των αγορών ενέργειας. Οι δοκιμασμένες στη χρηματοοικονομική τεχνικές τιμολόγησης αποτελούν το σταθερό σημείο από όπου ξεκινάει και αναπτύσσεται κάθε προσπάθεια μοντελοποίησης σχεδόν όλων των εμπορευμάτων στις απελευθερωμένες αγορές ενέργειας. Σαν εμπόρευμα η ηλεκτρική ενέργεια έχει ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά που την κάνουν να ξεχωρίζει απο τα άλλα εμπορεύματα ενέργειας. Το βασικό γνώρισμα της είναι ότι δεν μπορεί να αποθηκευθεί παρά μόνο σαν δυναμική στάθμης ταμιευτήρα για υδροηλεκτρικούς σταθμούς καθώς και σε βιομηχανικές μπαταρίες. Μη αποθηκεύσιμο εμπόρευμα συνεπάγεται την κατάρριψη μιας σειράς υποθέσεων που ισχύουν στη χρηματοοικονομική θεωρία, με πρώτο και κύριο την ακύρωση της τιμολόγησης με την υπόθεση της απουσίας δυνατότητας εξισορροποιητικής κερδοσκοπίας. Τα ειδικά αυτά χαρακτηριστικά οδηγούν επιπλέον στην ανάγκη αντιμετώπισης πλήθους νέων κινδύνων, τους οποίους οι συμμετέχοντες στις αγορές ενέργειας θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους.Οι κίνδυνοι αυτοί είναι σχετικοί με τις αλληλεπιδράσεις των τοπικών αγορών, τη στενή σχέση με το κόστος παραγωγής ενέργειας και το μίγμα καυσίμου παραγωγής ανά αγορά ή ανά γεωγραφική περιοχή ελέγχου. Πέραν των κινδύνων αυτών, παράγοντες όπως η εποχικότητα, τα άλματα και η υψηλή μεταβλητότητα αποτελούν χαρακτηριστικά που δε συναντώνται σε άλλες αγορές και κάνουν τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας ιδιαίτερες. Αντικείμενο της παρούσης διατριβής αποτελεί η ανάλυση της συμπεριφοράς των τιμών που διαμορφώνονται σε αγορές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με δυνατότητα εφαρμογής των τεχνικών ανάλυσης και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Σημειώνεται ότι η εφαρμογή των τεχνικών της παρούσης διατριβής για την Ελλάδα απαιτεί την πλήρη απελευθέρωση της ελληνικής αγοράς και το τέλος του μονοπωλίου της ΔΕΗ. Στα κεφάλαια που ακολουθούν προτείνονται μεθοδολογικές προσεγγίσεις σε παραμετρικό και σε μη παραμετρικό πλαίσιο και έπειτα ελέγχονται ως την προβλεπτική τους ικανότητα. Επιπλέον μελετάται ο βαθμός ολοκλήρωσης αγορών οι οποίες τοποθετούνται σε διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η χρήση πολυμεταβλητών υποδειγμάτων διακύμανσης και συσχέτισης επιλέγεται σαν ο πλέον κατάλληλο εργαλείο για να ερευνηθεί ο βαθμός συσχέτισης, ο οποίος μεταφράζεται στο βαθμό ολοκλήρωσης. Ακόμα σαν μια πιο πρακτική προσέγγιση, αποτιμάται η αξία μονάδας συνδυασμένου κύκλου καύσης για μια μονάδα παραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο και εξάγονται συμπεράσματα για τις επενδύσεις σε δυναμικότητα παραγωγής.