Ανασκόπηση του τομέα των logistics στην Ελλάδα και η συνεισφορά του στο ΑΕΠ της χώρας

Abstract

Ο συνεχώς μειούμενος χρόνος του κύκλου παραγγελίας, που αποτελεί προϋπόθεση ανταγωνιστικής εξυπηρέτησης των πελατών, η μείωση των αποθεμάτων, που απαιτείται για τη βελτίωση του λειτουργικού κόστους, και η αλματώδης ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου έχουν αναδείξει την διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε βασικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η παγκοσμιοποίηση και η εξάπλωση των δικτύων εφοδιαστικής των επιχειρήσεων σε παγκόσμια κλίμακα έχουν επιφέρει σχεδόν εκθετική ανάπτυξη των logistics. Σε εθνικό επίπεδο, η γεωπολιτική θέση της χώρας ευνοεί ιδιαίτερα την ανάπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται σημαντικές ευκαιρίες περαιτέρω εξέλιξης. Οι επενδύσεις σε μεταφορικές υποδομές των τελευταίων δεκαετιών, η απελευθέρωση της σιδηροδρομικής αγοράς, η ιδιωτικοποίηση και ανάπτυξη των ελληνικών λιμένων, καθώς και η είσοδος νέων επιχειρήσεων και καινοτόμων συνεργειών αποτελούν μοχλούς ανάπτυξης του τομέα των logistics στην Ελλάδα, ενώ αναμένεται να συμβάλλουν στη μετατροπή της χώρας σε διεθνές διαμετακομιστικό κέντρο. Ωστόσο, οι εμπορευματικές μεταφορές αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μεταφερθέντων εμπορευμάτων στην Ελλάδα διακινούνται οδικώς, την ώρα που ο γηρασμένος στόλος φορτηγών δυσχεραίνει το έργο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών. Παράλληλα, η καθυστέρηση των έργων σιδηροδρομικών υποδομών καθιστούν τις σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές λιγότερο ανταγωνιστικές, ενώ εμποδίζουν την προσέλκυση διεθνών φορτίων. Επιπλέον, οι αεροπορικές μεταφορές εξυπηρετούν ελάχιστες εμπορευματικές ροές, η πλειονότητα των οποίων εκτελείται με επιβατικά αεροσκάφη. Η αποθήκευση, η οποία αποτελεί θεμελιώδη δραστηριότητα του τομέα των logistics αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις στην Ελλάδα που αφορούν κυρίως στην έλλειψη σύγχρονων υποδομών, καθώς και στις δυσκολίες αδειοδότησης των υφιστάμενων Κέντρων Αποθήκευσης και Διανομής, λόγω διαφόρων παραγόντων συμπεριλαμβανομένου και του χωροταξικού σχεδιασμού. Ωστόσο, τα Επιχειρηματικά/Εμπορευματικά Πάρκα Εφοδιαστικής, τα οποία αποτελούν φυσικούς χώρους εγκατάστασης εταιριών παροχής υπηρεσιών logistics, μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλείο ανάπτυξης και υποστήριξης επιχειρήσεων εφοδιαστικής και να συμβάλλουν στην απρόσκοπτη λειτουργία τους. Παρά τις σημαντικές προκλήσεις, ο τομέας των logistics στην Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλη δυναμική ανάπτυξης και συνεπώς αποτελεί στρατηγικό τομέα για την Ελληνική οικονομία και εν δυνάμει μοχλό ανάπτυξης. Η σημασία του τομέα καθίσταται φανερή και από την υψηλή και σταθερή συμβολή του στο ΑΕΠ της χώρας. Η άμεση συνεισφορά του τομέα των logistics στο ΑΕΠ της Ελλάδας αποτελεί το ΑΕΠ που παράγουν οι δραστηριότητες logistics, οι οποίες δύναται να εκτελούνται είτε από παρόχους σχετικών υπηρεσιών είτε ενδο-επιχειρησιακά από εμπορικές, μεταποιητικές και λοιπές εταιρίες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η άμεση συνεισφορά του τομέα των logistics στο ΑΕΠ της Ελλάδας το 2016 ανήλθε σε 9,02%, έναντι του 8,87% το 2010. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των κλάδων της οικονομίας, η συμβολή του τομέα των logistics στο ΑΕΠ αυξάνεται. Η έμμεση συνεισφορά του τομέα των logistics αποτελεί την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία που παράγουν οι υπόλοιποι κλάδοι της οικονομίας λόγω της ζήτησης για υπηρεσίες logistics και υπολογίζεται με τη χρήση του υποδείγματος εισροών εκροών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του παραπάνω υποδείγματος η έμμεση συνεισφορά του τομέα παροχής υπηρεσιών logistics το 2010 (το πλέον πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) ανήλθε σε 3,02%. Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου η Ελληνική οικονομία να ανακάμψει από την πρωτοφανή ύφεση των τελευταίων ετών είναι η αναζήτηση ανταγωνιστικών και βιώσιμων εθνικών πρωτοβουλιών και η δημιουργία ενός αναπτυξιακού μοντέλου με έμφαση στις εξαγωγές και στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της χώρας. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, η Ελλάδα καλείται να επωφεληθεί και να αξιοποιήσει την αναπτυξιακή δυναμική του τομέα των logistics, καθώς και τις ευκαιρίες που ενδεχομένως να μεγιστοποιήσουν τη συνεισφορά του τομέα στην ελληνική οικονομία.