Ασφάλεια ενεργειακών δικτύων στην ανατολική Μεσόγειο

Abstract

Η παρούσα αποτελεί μία διερευνητική προσέγγιση, στο γενικότερο θεωρητικό προβληματισμό για την επιστημονική έρευνα και μελέτη, σε ζητήματα ενεργειακών πόρων, δικτύων και ενεργειακής ασφάλειας, η οποία κατευθύνεται σε μελέτη περίπτωσης για την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας. Για την τεκμηρίωση των πορισμάτων της η εργασία παρουσιάζει συνοπτικά την «τεχνολογική ιστορία» των καυσίμων και τη σχέση τους με την διεθνή πολιτική. Αρχικά επικεντρώνεται σε θέματα ενέργειας και ενεργειακής ασφάλειας και αφού εστιάζεται στα υποδείγματα της Γεωπολιτικής και της Γεωοικονομίας, προτείνει την εισαγωγή και την υιοθέτηση μίας νέας αντίληψης, της «Γεωενέργειας», αιτιολογώντας, επικυρώνοντας και βεβαιώνοντας ενδελεχώς την όλη υπόθεση. Πρόσθετα παρουσιάζονται ορισμένα συναφή ζητήματα, όπως της πολυπλοκότητας του ενεργειακού τομέα, της ανάγκης σύνθετης προσέγγισης ανάλογων ζητημάτων, της συσχέτισης της ενέργειας με την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις και τη στρατηγική των χωρών. Όσον αφορά στα συμπεράσματα της έρευνας, προκύπτει ότι η ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, θα συνεχίσει να είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως το μεγαλύτερο γεωστρατηγικό "παίγνιο" της επόμενης πεντηκονταετίας. Η Τουρκία ως χώρα της περιοχής αλλά με σημαντική έλλειψη ενεργειακών πόρων, φέρεται μεταξύ άλλων να επιδιώκει την ανάδειξή της όχι απλώς σε κράτος διέλευσης ενεργειακών πόρων αλλά σε κύριο ενεργειακό κόμβο και την αξιοποίηση και του ενεργειακού παράγοντα για την ουσιαστική ενίσχυση της ισχύος της. Ωστόσο η χώρα έχει σημαντικές αδυναμίες και μειονεκτήματα στον ενεργειακό τομέα που εμποδίζουν τις επιδιώξεις της και την επίτευξη της ενεργειακής της ασφάλειας. Όλες οι διαπιστώσεις της μελέτης καταδεικνύουν ορισμένες διαστάσεις μίας πραγματικότητας, οι οποίες αναμένεται να είναι δυναμικές, επιφέροντας κινδύνους αλλά και ευκαιρίες για το μέλλον. Το κυριότερο πόρισμα της εργασίας αναφέρεται όχι μόνο στην ισχυρή διασύνδεση της ενεργειακής ισχύος με την οικονομική και με την πολιτική – αλλά στην ενισχυμένη εξάρτηση των δύο τελευταίων από την πρώτη, ώστε να διαμορφώνει εστίες εντάσεων, διαμαχών και συρράξεων, στις περιπτώσεις όπου αποσταθεροποιούνται οι υφιστάμενες σχέσεις μεταξύ οικονομίας και ενέργειας. Η στροφή προς ενεργειακά ασφαλείς και περιβαλλοντικά φιλικές πηγές ενέργειας, αποτελεί μονόδρομο επιβίωσης και ασφαλούς ανάπτυξης για την ανθρωπότητα. Η παραγωγή ενέργειας με οικονομικά, ασφαλή, αποδοτικά και ανανεώσιμα κριτήρια, αποτελεί τη σύγχρονη οικολογική και τεχνολογική πρόκληση - θα πρέπει όμως πρώτα να αντιμετωπιστούν με επιτυχία τα τεράστια συμφέροντα στον ενεργειακό τομέα.