Χρώμα σε νεκρικές προσωπογραφίες: τα πορτραίτα του Φαγιούμ από την αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών αποκαλύπτουν τη <<χρωματική τους επιδερμίδα>>: ανάλυση με τη βοήθεια φασματοσκοπικών μεθόδων

Abstract

Θαμμένα κάτω από τόνους αιγυπτιακής σκόνης τα πορτραίτα του Φαγιούμ αποτελούν αδιάψευστη μαρτυρία για τους κατοίκους που αποτέλεσαν τα μοντέλα, όπως επίσης και για τους καλλιτέχνες που φιλοτέχνησαν τα συγκεκριμένα αντικείμενα. Τοποθετημένα χρονολογικά στο μεταίχμιο μεταξύ δυο εποχών εκπέμπουν το συνονθύλευμα των δύο διαφορετικών παραδόσεων της ελληνορωμαϊκής και της αιγυπτιακής από όπου προήρθαν. Αν και η καλλιτεχνική τους αξία στην αρχή αμφισβητήθηκε λόγω της αδυναμίας προσέγγισης από έναν και μόνο επιστημονικό κλάδο σήμερα η αξία τους θεωρείται αδιαπραγμάτευτη. Οι σύγχρονες φασματοσκοπικές μέθοδοι είναι σε θέση να βοηθήσουν την έρευνα μέσω μιας διεπιστημονικής προσέγγισης στην πλήρη κατανόηση των συγκεκριμένων αντικειμένων. Η φασματοσκοπία Raman και η φασματοσκοπία με φθορισμό ακτίνων X (XRF) μπορούν να δώσουν απάντηση όχι μόνο σε θέματα τεχνογνωσίας που σχετίζονται με τα παραπάνω αντικειμένα αλλά και στην ταύτιση των καλλιτεχνών που τα δημιούργησαν, καθώς αυτά δεν φέρουν υπογραφές. Στην προκειμένη περίπτωση οι δύο αυτές μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν για την ταύτιση αρχαίων χρωστικών από πορτραίτα του Φαγιούμ που εκτίθενται στην Αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών με απώτερο σκοπό τη συμβολή στην ανάγνωση των τοπικών εργαστηρίων και των ίδιων των καλλιτεχνών που φιλοτέχνησαν τα συγκεκριμένα αντικείμενα.