Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την οριακότητα: δημόσιες εκδηλώσεις και δράσεις στην εντός των τειχών Λευκωσία

Abstract

Η ανά χείρας διατριβή φιλοδοξεί να προσθέσει ένα ακόμα κομμάτι στην ευρύτερη ανθρωπολογική προσέγγιση και κατανόηση του, κατά τ' άλλα, πολύπλοκου Κυπριακού Προβλήματος. Εστιάζοντας στον κυπριακό διαχωρισμό, και στα όρια που αυτός δημιουργεί, η διατριβή εξετάζει στους τρόπους με τους οποίους τα κοινωνικά υποκείμενα προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στους επίσημους περιορισμούς. Περιορισμοί κοινωνικοί, πολιτικοί και γεωγραφικοί, που, όμως, εκφράζονται, επίσης, ως περιορισμοί στην ανάπτυξη της φαντασίας για ένα διαφορετικό αύριο.Το πεδίο στο οποίο επικεντρώνεται η μελέτη είναι η εντός των τειχών Λευκωσία, μια περιοχή όπου ο διαχωρισμός εμφανίζεται τόσο έντονος, όσο σχεδόν πουθενά αλλού στο νησί. Σε αυτό το πεδίο, παρουσιάζεται μια εθνογραφική καταγραφή της εμφάνισης και ανάπτυξης πολιτικής και πολιτιστικής δραστηριοποίησης που προέρχεται από τα κάτω, αλλά ευδοκιμεί ανάμεσα στην οριακότητα και την περιθωριακότητα της εντός των τειχών πόλης. Με άλλα λόγια, η διατριβή προσφέρει μια εθνογραφική μελέτη ομάδων και ατόμων της πόλης, που, καθώς επιχειρούν να δραστηριοποιηθούν εκτός των προκαθορισμένων χωρικών και συμβολικών ορίων που τίθενται από τα πάνω, μας προσκαλούν να δώσουμε προσοχή σε μια 'άλλη' γεωγραφία της πόλης και μια διαφορετική γεωγραφία του διαχωρισμού, και των διαχωρισμών, όπου στις ρωγμές της πραγματικότητας και της υλικότητας της πόλης αναπτύσσεται από τα κάτω η φαντασία για ένα άλλο μέλλον. Παράλληλα, όμως, είναι μια εθνογραφία της 'Νέας Κύπρου', δηλαδή, της Κύπρου κατά την περίοδο που ακολουθεί τον τερματισμό της απαγόρευσης διέλευσης της διαχωριστικής γραμμής. Η αφετηρία αυτής της διερεύνησης τοποθετείται, έτσι, στο 2003, όταν η επανασύνδεση των δύο πλευρών της Λευκωσίας, έφερε κοντά διαφορετικούς δρώντες και οδήγησε στις πρώτες προσπάθειες πραγματοποίησης πολιτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων και δράσεων, χωρίς τη διαμεσολάβηση επίσημων οργανώσεων, πολιτικών κομμάτων και τοπικών και διεθνών φορέων. Οπότε, στις σελίδες αυτής της μελέτης καταγράφεται η ιστορία της συγκρότησης ομάδων και ομαδοποιήσεων, που επιχειρούν -και καταφέρνουν- να υπερβούν τους περιορισμούς που έθετε, μέχρι τότε, η διαχείριση του Κυπριακού Προβλήματος από τις κυρίαρχες ελίτ των δύο πλευρών του διαχωρισμού, ενώ, παράλληλα, παράγουν νέες οριοθετήσεις, δημιουργώντας, έτσι, τον απαραίτητο χώρο μέσα στον οποίο θα μπορέσουν να αναπτύξουν διαφορετικές ταυτότητες. Υπό αυτήν την έννοια, αφηγείται μια ιστορία, κοινή θα έλεγε κανείς στην ανθρωπολογία, στην οποία οι προσπάθειες υπέρβασης ορίων προκαθορισμένων οδηγούν, τελικά, στην παραγωγή των απαραίτητων νέων. Τέλος, ακολουθώντας μια ανθρωπολογική προσέγγιση, που βασίζεται κυρίως στην έννοια της οριακότητας, η διατριβή ξεκινά την ανάλυση της από έναν αστικό χώρο που βρίσκεται δίπλα στο όριο της Πράσινης Γραμμής, ένα χώρο ενδιάμεσο, και επιχειρεί να εντάξει τις διαδικασίες που πραγματοποιούνται εκεί, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάλυσης της κυπριακής κοινωνίας μέσα στις συνθήκες που δημιούργησε η ελεγχόμενη επανασύνδεση των δύο πλευρών. Εφορμώντας, λοιπόν, από μια χωρική ανάλυση πολιτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που τοποθετούνται στο γεωγραφικό και συμβολικό ενδιάμεσο, επιχειρείται μια προσέγγιση της συνέχισης του κυπριακού διαχωρισμού ως διατήρηση μιας αβέβαιης και επισφαλούς ενδιάμεσης κατάστασης και, τέλος, προτείνεται η ερμηνεία αυτών των δραστηριοτήτων ως παραδείγματα προσπαθειών που έχουν στόχο την έξοδο από την παρατεταμένη κυπριακή οριακότητα προσπάθειες, δηλαδή, με στόχο τη ζωή στην Κύπρο χωρίς Κυπριακό Πρόβλημα', ακόμα και αν η επίσημη λύση του δεν έρθει ποτέ.

The thesis aspires to contribute to the wider anthropological perspective and understanding of the complex Cypriot Problem. Focusing on the Cypriot division, and on the boundaries that it creates, the thesis examines the ways in which social subjects attempt to cope with the official restrictions. These can be social, political or geographical, but they are also expressed as restrictions to the development of the imagination for a different future.The field of study is the Walled City of Nicosia, an area in which the division appears as bold as nowhere else on the island. In this field, the thesis presents an ethnographic account of the appearance and development of the political and cultural activity that emerges from below, but flourishes in between the liminality and the marginality of the Walled City of Nicosia. In other words, it presents an ethnographic study of the groups and the individuals of the city, that, while they attempt to develop their action outside the predefined spatial and symbolic boundaries set from above, they invite us to pay attention to a different geography of the city; an other geography of the city divisions, where the imagination for an other future is developed within the cracks of the reality and the materiality of the city.Also, this is an ethnography of the "New Cyprus", or an ethnography of Cyprus during the period that came after the ending of the prohibition on crossing the island's dividing line. So, the starting point of this research is placed on 2003, when the reconnection of the two sides of Nicosia brought together different actors resulting in the first attempts to organize political and cultural events without the mediation of official organizations, political parties and local or international institutions. Thus, this thesis offers a record of the history of these groups that attempt -and manage- to transcend the restrictions set, until then, through the management of the Cypriot Problem by the dominant elites of the two sides of the division, while, at the same time, they produce new boundaries creating the space within which they can develop different identities. In this way, we could say that the thesis narrates a common story in anthropology; a story in which the attempts to transcend the predefined boundaries have as a result the production of the necessary new ones. Lastly, following an anthropological perspective based on the notion of liminality, the analytical framework of the thesis is set at an urban space located next to the boundary of the Green Line and attempts to include the processes that take place there, in a wider socio-political context of the Cypriot society, within the period of the controlled reconnection of the two sides. Starting from a socio-spatial analysis of the political and cultural activities placed on the geographical and symbolic in-between, the thesis approaches the continuation of the Cypriot division as a preservation of an uncertain and precarious in-between condition. The main argument is that these activities should be approached as attempts that intend to exit the prolonged Cypriot liminality; attempts towards a life without the Cypriot Problem, even if the official solution will never be accomplished.