Αντιλήψεις και πρακτικές των Ρομά για ζητήματα υγείας: η περίπτωση της Κεφαλονιάς

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζονται οι αντιλήψεις και οι πρακτικές των Ρομά για την υγεία τους στο νησί της Κεφαλονιάς. Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι η επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση τόσο στους οικιακούς τους χώρους όσο και στους νοσοκομειακούς χώρους. Οι τελευταίοι δύο χώροι συνδέονται μεταξύ τους μέσω των αντιλήψεων των Ρομά για την υγεία και στηρίζονται στις βασικές έννοιες «τύχη», «ατυχία», «καθαρό» και «βρώμικο» που διέπουν το σύνολο της κοσμοθεωρίας τους και της καθημερινότητάς τους. Αυτές οι έννοιες διαχωρίζουν το γυναικείο από το ανδρικό σώμα αλλά και το σώμα των Ρομά από των μη Ρομά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους λόγους και στις πρακτικές των Ρομά γυναικών. Ειδικότερα, τους αποδίδονται οι χαρακτηρισμοί της «καλής ή κακής νοικοκυράς» αφού θεωρούνται υπεύθυνες για τον οικιακό τους χώρο, για την ανατροφή των παιδιών τους καθώς και λαμβάνουν ενεργό δράση στη διαδικασία της ίασης των ασθενών. Μέσα από τις αφηγήσεις τόσο των ίδιων όσο και του ιατρικού προσωπικού κατασκευάζεται η εμπειρία τους για το σύστημα υγείας.

This diploma thesis explores the Roma perceptions and practices for their health on the island of Kefalonia. The research tools used are on-site research with participatory observation in both residential and hospital settings. The latter two sites are linked to each other through the Roma's perceptions of health and are based on the basic notions of "luck", "misfortune", "pure" and "dirty" that govern their whole worldview and their everyday life. These concepts separate the female from the male body and the body of the Roma from non-Roma. Particular emphasis is placed on the rationale and practices of Roma women. In particular, they are attributed to "good or bad housewives" as they are responsible for their home, for the upbringing of their children, and they are actively involved in the process of treating patients. Through the narratives of both the same and the medical staff, their experience of the health system is being constructed.