Ανάλυση μέσω μη καταστροφικών τεχνικών και ταυτοποίηση χρωστικών από ταφικά μνημεία των αρχαίων Αβδήρων

Abstract

Στην εργασία αυτή μελετήθηκαν χρωστικές του ζωγραφικού διακόσμου από ταφικά μνημεία που βρέθηκαν σε ανασκαφές στα νεκροταφεία των αρχαίων Αβδήρων στα παράλια της Αιγιακής Θράκης. Η πόλη των Αβδήρων, αποικία των Κλαζομενών και μετά των Τήιων, γρήγορα εξελίχθηκε σε μια ισχυρή πόλη κράτος μέσω των εμπορικών της συναλλαγών. Η οικονομική άνθηση και ευημερία κατάφερε να διατηρηθεί μέχρι και την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας όπου ξεκινά η παρακμή της πόλης. Η οικονομική επιφάνεια και ο πλούτος της πόλης διαφαίνεται σε όλες τις εκδηλώσεις του ιδιωτικού και δημόσιου βίου, ακόμα και στις ταφικές πρακτικές. Στα νεκροταφεία της πόλης έχουν ανευρεθεί ταφικά μνημεία που διασώζουν πλούσιο γραπτό διάκοσμο δείχνοντας την οικονομική δυνατότητα των πολιτών της. Για την μελέτη των χρωστικών επιλέχθηκαν δύο κατηγορίες χαρακτηριστικών ταφικών μνημείων από τα Άβδηρα, δύο πήλινες σαρκοφάγους κλαζομενιακού τύπου και δύο κτιστοί κιβωτιόσχημοι τάφοι, καλύπτοντας μια χρονική περίοδο από τον 6ο έως τον 3ο π. Χ. αι. Η μελέτη των χρωστικών πραγματοποιήθηκε μέσω των δύο φορητών μη καταστροφικών φασματοσκοπικών μεθόδων XRF και Raman. Τα στοιχεία και τα φάσματα που προέκυψαν συγκρίθηκαν με τις βάσεις δεδομένων χρωστικών Clark και Checker ταυτοποιώντας τις χρωστικές που χρησιμοποιήθηκαν σε κάθε μνημείο καταφέρνοντας την ανασύσταση της παλέτας του κάθε καλλιτέχνη ή εργαστηρίου. Κάποιες από τις βασικές χρωστικές που ταυτοποιήθηκαν ήταν το λευκό του μολύβδου, ο γύψος, η κόκκινη και η κίτρινη ώχρα και η συνθετική χρωστική του μπλε της Αιγύπτου. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν τις χρωστικές αυτές αυτούσιες είτε σε μίξη για να πετύχουν την επιθυμητή απόχρωση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στα Άβδηρα συναντούμε τις γνωστές χρωστικές και πρακτικές ανάμιξής τους που χρησιμοποιούνταν και διακινούνταν στον Μεσογειακό χώρο μέσω του εμπορίου.