Η παθολογικοποίηση της σεξουαλικότητας στον ευρωπαϊκό ιατρικό λόγο του 19ου και 20ου αιώνα

Abstract

Η εργασια εχει ως αντικειμενο της την σεξουαλικοτητα και συγκεκριμενα την σεξουαλικα αποκλινουσα συμπεριφορα στα ιατρικα συγγραματα του Ευρωπαικου ιατρικου κατεστημενου απο τα μεσα του 19ου αιωνα ως τον μεσοπολεμο. Η μελετη αυτων των συγγραματων θα αποκαλυψει τον ρολο που διαδραματισε ο ιατρικος θεσμος και συγκεκριμενα ο κλαδος της σεξολογιας στην κατασκευη της σεξουαλικα αποκλινουσας / διεστραμμενης / παθολογικης υποκειμενικοτητας. Στην εποχη μας, παρα τις επιστημονικες και αλλες διατυπωσεις και ισχυρισμους σχετικα με το φυλο και την σεξουαλικοτητα ως κοινωνικα διαμεσολαβημενες ταυτοτητες και συμπεριφορες εξακολουθει να ειναι διαχυτη η αντιληψη οτι προκειται για φυσικες, εγγενεις, αδιαμελοβητες απο κοινωνικους, πολιτισμικους και αλλους παραγοντες. Το αποτελεσμα αυτων των ευρεως διαδεδομενων αντιληψεων ειναι τοσο η σεξουαλικοτητα οσο και το φυλο να ερμηνευονται με αναφορα σε “φυση”, “προδιαθεση”, “ενστικτο” και αλλες βιολογικες λειτουργιες τοποθετημενες αναποδραστα σ εναν κλειστο, ιδιωτικο χωρο, ως φυσικα δεδομενα και προορισμοι. Την προβληματικη της σεξουαλικοτητας ως φυσικη και αυτονοητη κατηγορια επιχειρω να αναδειξω σε αυτη την εργασια, να την διερευνησω, προβληματοποθησω και τελικα αμφισβητησω. Προβληματοποιοντας τη συμβολη της ιατρικης επιστημης του 19ου και του πρωτου μισου του 20ου αιωνα στη διαδικασια διαμορφωσης της νεωτερικης σεξουαλικοτητας μεσα απο τις κατηγοριες υγιης/παθολογικη, σωστη/λαθος, κανονικη/αποκλινουσα προβληματοποιειται ο ιδιος ο θεσμος της ιατρικης, των υποκειμενων του, συμφραζομενων και λογων που τον πλαισιωσαν κατα το περασμα στη νεωτερικοτητα. Ως νεωτερικος θεσμος η ιατρικη πλαισιωθηκε απο λογοθετικα ενεργηματα πολιτισμικα διαμορφωμενα απο τα οποια αντληθηκε ενα ευρυ ρεπερτοριο “διαστροφων” οι οποιες δομησαν την κανονικοτητα πανω σε ευρυ φασμα παθολογιων. Ως το τελος του 19ου αιωνα το σεξ ειχε γινει αντικειμενο επιστημονικης ερευνας. Ζητηματα γυρω απο το κανονικο, ομαλο, διεστραμμενο, εγιναν μερος ενος κυριαρχου επιστημονικου ιατρικοποιημενου λογου ο οποιος ηταν καθοριστικος για τον διαχωρισμο της σεξουαλικοτητας σε κανονικη και μη. Το ιατρικο παραδειγμα μεσα αντλωντας απο το πολιτισμικο ρεπερτοριο της βιολογιας, ανατομιας αναδειχθηκε σε πειθαρχικο θεσμο ελεγχου του σωματος και των επιθυμιων του. Μεσα απο πρακτικες, λογους, εκστρατειες, μεταρρυθμιστικα προγραμματα και με αναφορες σε παγιωμενα διπολα οπως υγιες/παθολογικο, αρσενικο/θηλυκο επιδιωξε την κανονικοποιηση του νεωτερικου υποκειμενου και την εναρμονιση του σωματος του με την κυριαρχη ηθικη. Η σχετικη λογοθετικη παραγωγη στραφηκε στην αναζητηση μιας σεξουαλικης ταυτοτητας ομοιογενους και πανομοιοτυπης την οποια επρεπε να ενστερνσιτουν ολοι. Οτιδηποτε απεκλινε απο αυτη θεωρουνταν αποκλιση,διαστροφη,ανωμαλια. Στη βαση κοινωικα προσδιορισμενων κατηγοριων και νοηματοδοτησεων η θεσμοποιημενη ιατρικη του 19ου και 20ου αιωνα ορισε την ανατομια ως πεπρωμενο. Στην εργασια αυτη η σεξουαλικοτητα υιοθετειται ως κατηγορια αναλυσης με στοχο την αναδειξη της εξουσιαστικης διαστασης του θεσμου της ιατρικης και των πρακτικων που την συνοδευαν. Ως μεθοδολογικο εργαλειο τοσο η σεξουαλικοτητα οσο και το φυλο στοχο εχουν να αποκαλυψουν εξουσιαστικες πρακτικες οι οποιες υποβοσκουν σε θεσμους αλλα και σε μικροεπιπεδο και οι οποιες καθως προσλαμβανονται ως φυσικες δεν γινεται αντιληπτη η εξουσιαστικη διασταση τους. Μια εργασια για την σεξουαλικοτητα εμπλουτιζει την ιστορια του φυλου και αναδεικνυει την κοινωνικη και πολιτισμικη διασταση τους ως προιοντα πειθαρχικων διαδικασιων και μηχανισμων ρυθμισης και ελεγχου του σεξουαλικου προσανατολισμου, της επιθυμιας και των πρακτικων προς τις οποιες προσανατολιζονται. Αποτερος στοχος ειναι η αποφυσικοποιηση των κανονιστικων αυτων προτυπων στη βαση των οποιων νομιμοποιουνται καθε λογης αποκλεισμοι και διακρισεις.