Οι επικοινωνιακές δεξιότητες των δασκάλων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως παράγοντας διδακτικής αποτελεσματικότητας

Abstract

Στην σύγχρονη εποχή, όπου η τεχνολογία, οι πληροφορίες και η κοινωνία εξελίσσονται ραγδαία και αδιάκοπα, ο δάσκαλος οφείλει να κατέχει ένα πολυδιάστατο σύνολο δεξιοτήτων και γνώσεων, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται σύντομα και επιτυχώς, στα νέα δεδομένα. Καλείται, πλέον, να μετατραπεί σε δια βίου εκπαιδευόμενος, προκειμένου να είναι ικανός να επιβιώσει στο διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον του, αλλά και να μπορεί να συμβαδίζει με τις νέες παιδαγωγικές τάσεις. Τα σύγχρονα μοντέλα διδασκαλίας, βασίζονται στην συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων, στην ενεργό συμμετοχή και στην αδιάκοπη χρήση της παιδαγωγικής επικοινωνίας, για την επίτευξη μαθησιακών αποτελεσμάτων. Για να είναι σε θέση, ο δάσκαλος, να τα εφαρμόσει και να τα αξιοποιήσει, δεν αρκεί να διαθέτει τα τυπικά επαγγελματικά προσόντα, αλλά και ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Το κράμα των γνωστικών και επικοινωνιακών γνωρισμάτων κάθε εκπαιδευτικού, καθορίζει τον τρόπο που συμπεριφέρεται στην τάξη, την ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων που αναπτύσσει, καθώς και το πώς οργανώνει την διδασκαλία του, συνιστώσες που επηρεάζουν την έκβαση της μάθησης, αλλά και την συνολική αποτελεσματικότητα της διαδικασίας. Η παιδαγωγική έρευνα και η χάραξη κάθε εκπαιδευτικής πολιτικής, προσανατολίζεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, προς την ανεύρεση πρακτικών, που συμβάλλουν στην επίτευξη της αποτελεσματικότητας σε κάθε τομέα της σχολικής ζωής και ιδιαίτερα στην διδασκαλία. Η επικοινωνία, φαίνεται πως αποτελεί ένα ισχυρότατο εργαλείο και μέσο προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά και καταλυτικό κριτήριο, που επηρεάζει την διδακτική αποτελεσματικότητα. Ο σπουδαίος ρόλος των δεξιοτήτων επικοινωνίας στην διδακτική και μαθησιακή διαδικασία, αποτέλεσε το αίτιο ενασχόλησης με το εν λόγω θέμα. Αντικείμενο της παρούσας ερευνητικής εργασίας συνιστά: α) η αποσαφήνιση των εννοιών-κλειδιών που διαπραγματεύεται, β) η διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ των επικοινωνιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών και της διδακτικής αποτελεσματικότητάς τους, γ) η καταγραφή των βασικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων, όπως αυτές αναφέρονται από το δείγμα και δ) η εξέταση της αναγκαιότητας επιμόρφωσης σε ζητήματα επικοινωνίας. Στην εμπειρική ποσοτική έρευνα που διεξήχθη, συμμετείχαν 100 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από δημοτικά σχολεία της Ρόδου. Τα αποτελέσματα, μετά τη συλλογή των δεδομένων, έδειξαν ότι οι επικοινωνιακές δεξιότητες σχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με την διδακτική αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες από τους ίδιους, καθώς και ότι η επιμόρφωση σε ζητήματα επικοινωνίας, κρίνεται απαραίτητη και χρήσιμη.