Στατιστικό Αρμπιτράζ: η περίπτωση της μεθόδου συναλλαγής ζευγών

Abstract

Σε αυτό το έγγραφο εξετάζουμε μια δημοφιλή ποσοτική επενδυτική στρατηγική που αναφέρεται ως "διαπραγμάτευση ζευγών" ή αλλιώς pairs trading. Η βασική ιδέα της διαπραγμάτευσης των ζευγών είναι αξιοσημείωτα απλή. Κάποιος προσδιορίζει ένα ζεύγος μετοχών ή χρηματοοικονομικών μέσων, των οποίων οι τιμές που παρουσιάζουν ιστορική συν-κίνηση.

Στη συνέχεια, αν παρατηρηθεί ότι υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις από την ιστορική σχέση τότε μία θέση του επενδυτή «ανοίγει». Η θέση σχηματίζεται με ταυτόχρονη πώληση (short selling) της μετοχής «νικητή»/ winner και αγοράς της «χαμένης»/ loser μετοχής. Όταν οι τιμές τελικά συγκλίνουν ξανά η θέση κλείνει και πραγματοποιείται ένα κέρδος. Η στρατηγική αναπτύσσεται με την αντίληψη ότι οι σχετικές τιμές σε μια αγορά βρίσκονται σε ισορροπία, και ότι οι όποιες αποκλίσεις γύρω από αυτή την ισορροπία τελικά θα διορθωθούν. Εφαρμόζοντας αυτή τη στρατηγική διαπραγμάτευσης οι επενδυτές πραγματοποιούν μια απόπειρα να επωφεληθούν από προσωρινές αποκλίσεις από αυτό το σημείο ισορροπίας.

Σύμφωνα με τους Gatev, Goetzmann & Rouwenhorst (2006) στρατηγικές pairs trading έχουν χρησιμοποιηθεί από τους επαγγελματίες της Wall Street υπό διάφορες μορφές από τα μέσα της δεκαετίας του '80. Η στρατηγική συχνά λέγεται ότι προέρχεται από την Morgan Stanley από μία ομάδα με επικεφαλής τον Nunzio Tartaglia. Το επίκεντρο της ομάδας ήταν να αναπτυχθούν ποσοτικές στρατηγικές συναλλαγών με τη χρήση προηγμένων στατιστικών μοντέλων και της τεχνολογίας πληροφοριών. Η ομάδα προσπάθησε να «μηχανοποιήσει» την επενδυτική διαδικασία αναπτύσσοντας κανόνες που θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν. Η διαπραγμάτευση των ζευγών ήταν μία από τις στρατηγικές μεταξύ των αποτελεσμάτων. Η ομάδα χρησιμοποίησε αυτή τη στρατηγική με μεγάλη επιτυχία το 1987 - όταν λέγεται ότι πραγματοποίησε κέρδη 50 εκατομμυρίων δολαρίων - αλλά διαλύθηκε το 1989 μετά από μια περίοδο κακής απόδοσης. Τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η τεχνολογία έχει γίνει πιο προσιτή, η στρατηγική έγινε όλο και πιο δημοφιλής στους επενδυτές.

Η διαπραγμάτευση των ζευγών τοποθετείται συχνά σε μια ομάδα ποσοτικών μεθόδων διαπραγμάτευσης που συλλογικά αναφέρονται ως στρατηγικές στατιστικού αρμπιτράζ. Το τμήμα του αρμπιτράζ ή κερδοσκοπίας ως όρος είναι κάπως παραπλανητικός, καθώς το arbitrage συνεπάγεται μια ευκαιρία με μηδενικό προκαταβολικό κόστος. Η στρατηγική διαπραγμάτευσης των ζευγαριών δεν είναι σε καμία περίπτωση ελεύθερη από κινδύνους. Δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι μετοχές σε ένα ζεύγος θα συγκλίνουν. Θα μπορούσαν ακόμη να συνεχίσουν να αποκλίνουν, με αποτέλεσμα να υπάρξουν σημαντικές απώλειες. Επιπλέον, η στρατηγική συχνά λέγεται ότι βασίζεται στην ουδετερότητα της αγοράς (market neutral), πράγμα που σημαίνει ότι ο επενδυτής δεν έχει εκτεθεί στον γενικό κίνδυνο αγοράς. Ωστόσο, ενώ είναι σίγουρα δυνατή η δημιουργία ζευγών ουδέτερων ως προς την αγορά ο συνολικός κίνδυνος αγοράς ενός τίτλου εξαρτάται από το ποσό του κεφαλαίου που τοποθετείται για παράδειγμα σε μια μετοχή, καθώς και από την ευαισθησία των ίδιων μετοχών ως προς το συγκεκριμένο κίνδυνο.