Η εταιρική διακυβέρνηση στο τραπεζικό σύστημα

Abstract

Η Εταιρική Διακυβέρνηση είναι ένα θέμα που τις τελευταίες δύο δεκαετίες βρίσκεται στην επικαιρότητα διεθνώς. Παρότι δεν υπάρχει ένας καθολικός αποδεκτός ορισμός για την Εταιρική Διακυβέρνηση, η έννοια καλύπτει ένα πλήθος θεμάτων που σχετίζεται τόσο με τη διοίκηση, όσο και με τον έλεγχο μιας επιχείρησης. Η Εταιρική Διακυβέρνηση, περισσότερο ως πρακτική, δεν παρουσιάζει κοινά γνωρίσματα ανά την υφήλιο εφαρμογή της. Κι αυτό διότι πέραν των διατάξεων, νόμων και κανονισμών που συνθέτουν τον όρο, η έννοια της Εταιρικής Διακυβέρνησης είναι θέμα κουλτούρας, νοοτροπίας, ηθικής και σεβασμού προς τους μετόχους που εμπιστεύονται τη διοίκηση. Σήμερα όλο και περισσότεροι φορείς αναδεικνύουν την σημασία της Εταιρικής Διακυβέρνησης, όχι μόνο σε εταιρικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο εθνικής οικονομίας διεθνώς. Σε αυτό συνέβαλλαν τα πρόσφατα εταιρικά σκάνδαλα (π.χ. Enron, Parmalat, Healthsouth, Tyco, Worldcom, BCCI, Maxwell, κ.α.) και η κρίση στο χρηματοοικονομικό τομέα, που ανέδειξαν με το πιο εμφανή τρόπο τις αδυναμίες της Εταιρικής Διακυβέρνησης και έφεραν το θέμα στο επίκεντρο της ακαδημαϊκής και εποπτικής αρχής. Επιπλέον όλο και περισσότερες έρευνες αναδεικνύουν τη σημασία της Εταιρικής Διακυβέρνησης και την καθιστούν απαραίτητο «συστατικό» για τη μακροπρόθεσμη μεγιστοποίηση της αξίας της επιχείρησης και της βιωσιμότητα της. Η παρούσα εργασία, από ερευνητικής άποψης, παρουσιάζει τις σχετικές έννοιες, πρακτικές και τάσεις στον χώρο της Εταιρικής Διακυβέρνησης, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, ενώ από πρακτικής σκοπιάς προβαίνει σε αναλυτική παρουσίαση των αρχών Εταιρικής Διακυβέρνησης που υιοθετούν και εφαρμόζουν τα μεγαλύτερα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας. Παρότι τα τελευταία χρόνια οι σχετικές πρωτοβουλίες της διεθνούς κοινότητας για την Εταιρική Διακυβέρνηση βρίσκονται προς την σωστή κατεύθυνση και αναμένεται να ενδυναμώσουν τα συστήματα Εταιρικής Διακυβέρνησης στο μέλλον, είναι ίσως υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι όλα τα προβλήματα θα αντιμετωπιστούν πλήρως και πως μπορούμε να αναμένουμε ότι θα «θωρακιστεί» πλήρως το τραπεζικό σύστημα. Η ιστορία των παγκόσμιων οικονομικών κρίσεων μας διδάσκει πως οι κρίσεις δεν προβλέπονται, αλλά συχνά κινούνται γρηγορότερα από τις ρυθμιστικές, εποπτικές και νομοθετικές αρχές.

Corporate Governance is a subject that has found much press coverage in the news the last two decades, internationally. Although there isn’t an acceptable definition used by everyone, the concept of Corporate Governance covers a wide range of subjects that is related with the administration, as well as the control of the enterprise. Applying Corporate Governance in practice does not demonstrate common traits worldwide. This is because apart from the provisions, laws and regulations that compose the term, the concept of Corporate Governance is also about culture, mentality, ethics and respect to the shareholders that trust the management. Today more institutions recognize the importance of Corporate Governance, not only in corporate level but also in the level of national economies worldwide. In this contributed the recent corporate scandals (e.g. Enron, Parmalat, Healthsouth, Tyco, Worldcom, BCCI, Maxwell, etc.) and the crisis in the financial sector, that surfaced in the most obvious ways the weaknesses of Corporate Governance and they brought the subject in the epicentre of academic and supervisory authorities. Moreover, more researchers expose the importance of Corporate Governance and render it an essential ingredient for the long-term maximisation of value and viability of enterprises. The present work, from a research point of view, presents the relative concepts, practices and tendencies in the space of Corporate Governance, so much in the national as well as in the international level, while from practical viewpoint it proceeds an analytic presentation of principles of Corporate Governance that adopts and applies the bigger Greek banks of our country adopt and apply. Although in the past few years the relative initiatives of international community for the Corporate Governance are in the correct direction and they are expected to strengthen the systems of Corporate Governance in the future, it is perhaps optimistic to claim that all problems will be completely fixed so that we can expect to be “shielded” completely from the banking system. The history of the world economic crises teaches us that the crises are not forecasted, and that they move faster that regulatory, supervisory and legislative principles.