Ο κινηματογράφος ως παράγοντας διαμόρφωσης ιστορικής σκέψης σε παιδιά 6ης δημοτικού

Abstract

Στην παρούσα έρευνα μελετάται η επίδραση μιας κινηματογραφικής ταινίας μυθοπλασίας, η οποία αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός και μια χρονική περίοδο, ως παράγοντας διαμόρφωσης ιστορικής σκέψης σε παιδιά 6ης Δημοτικού. Η κινηματογραφική παιδεία προσφέρει τη δυνατότητα στους μαθητές να «διαβάσουν» πίσω από τις εικόνες, να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματα και τους μηχανισμούς που τα παράγουν και τα διαχέουν στην κοινωνία των πολιτών.

Ειδικότερα, στόχοι της έρευνας είναι η διαμόρφωση αξιών, στάσεων αλλά και υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον, μέσα από την παρακολούθηση της συμπεριφοράς των χαρακτήρων της ταινίας σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ενώ, παράλληλα, επιδιώκεται η κατανόηση ιστορικών γεγονότων, μέσα από την εξέταση των αιτιών που οδήγησαν στα διάφορα αποτελέσματα και στην έκβαση της ταινίας. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται ο μαθητής να αποκτήσει όχι μόνο την επίγνωση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια αλλά και μετεξέλιξη του παρελθόντος, παράλληλα όμως να σχηματίσει την αντίληψη ότι η συνέχεια και η αλλαγή αφορά την ίδια τη ζωή του, δηλαδή ότι το ιστορικό παρελθόν έχει νόημα για τον ίδιο τον μαθητή.

Για την πραγματοποίηση της έρευνας σχεδιάστηκαν δύο παρεμβατικά προγράμματα, τα οποία και εφαρμόστηκαν σε δύο δημοτικά σχολεία της Ρόδου (Δημόσιο και Ιδιωτικό). Σε αρχικό στάδιο παρουσιάστηκε η ιδιαιτερότητα του κινηματογράφου, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο το μιντιακό γραμματισμό των μαθητών, ενώ, σε τελικό στάδιο, πραγματοποιήθηκε η παρακολούθηση κινηματογραφικής ταινίας ιστορικού περιεχομένου που αποτελούσε τον κύριο άξονα της έρευνας. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν από τυχαίο δείγμα μαθητών 6ης Δημοτικού, από τα δύο δημοτικά σχολεία της Ρόδου με τη χρήση αυτοσχέδιου ερωτηματολογίου και συνέντευξης ώστε να ελεγχθεί ο βαθμός επίδρασης της κινηματογραφικής ταινίας στην ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης.

Τα αποτελέσματα της έρευνας κρίνονται πολύ ικανοποιητικά με την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης να έχει αναπτυχθεί σε ποσοστό κατά μέσο όρο 86% και στα δύο σχολείο (Δημόσιο-Ιδιωτικό). Μέσω της παρακολούθησης της κινηματογραφικής ταινίας επιτεύχθηκε η ανάπτυξη των έξι κατασκευαστικών ιστορικών εννοιών ή δευτέρας τάξεως ή δομικές ιστορικές έννοιες που παρέχουν τη βάση για την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης σύμφωνα με τον Seixas (2006) σε υψηλό επίπεδο. Μέσω του κινηματογράφου γίνεται μια προσπάθεια οπτικοποίηση των ιστορικών γεγονότα που δύσκολα με κάποιον άλλο τρόπο μπορεί να προσεγγιστούν εφόσον μπορεί να θεωρηθεί ένα αρκετά σημαντικό εργαλείο για τη διδασκαλία της Ιστορίας στις τάξεις του δημοτικού.