Αρχαία ελληνική γλυπτική

Abstract

Σκοπός της συγγραφής της παρούσας πτυχιακής εργασίας με τίτλο «Αρχαία Ελληνική Γλυπτική» ήταν μία όσο το δυνατόν διεξοδική μελέτη στην πλαστική των Ελλήνων από τους αρχαϊκούς, τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Το πλάσιμο μορφών που ενσαρκώνουν κοινωνικά πρότυπα και ιδεατούς ρόλους ονομάστηκε αρχικά Κούρος για τους άνδρες και Κόρη αντίστοιχα για τις γυναίκες. Με τους δύο αυτούς βασικούς αγαλματικούς τύπους υποδέχεται η αρχαϊκή τέχνη τη μνημειακή γλυπτική στην Ελλάδα. Οι επαφές των Ελλήνων με την Αίγυπτο ενθάρρυναν την ανταλλαγή και διακίνηση όχι μόνο πρώτων υλών, αγαθών τέχνης αλλά και τεχνικών εκτέλεσης. Η μνημειώδης αρχιτεκτονική ακολουθεί τα χνάρια των φυσικών ειδωλίων με την ανέγερση πολυάριθμων ωστόσο λίγων διασωθέντων ναών. Η κακή ποιότητα του υλικού, οι σεισμοί, πυρκαγιές και οι εχθρικές επιδρομές τούς κατέστρεψαν ολοσχερώς σε σημείο μάλιστα να περιγράφονται μόνο βάσει υποθετικών αναπαραστάσεων. Το ίδιο δεν ισχύει για τα περίλαμπρα οικοδομήματα διαχρονικού μεγαλείου της κλασικής Αθήνας και του υπόλοιπου ελληνικού χώρου. Η αλλαγή του πολιτεύματος και οι πόλεμοι αύξησαν επίσης κατακόρυφα το ενδιαφέρον για την τέχνη. Το μειδίαμα ενδεικτικό της αμεριμνησίας αντικαθίσταται από τα βαθιά στοχαστικά βλέμματα, την αρμονία και το μέτρο στις εκφράσεις και την αποφυγή έντονων συναισθημάτων. Η συνεισφορά ταλαντούχων καλλιτεχνών βαθμιαία κάνουν τα γλυπτά πιο ευέλικτα, δυναμικά στην κίνηση σαν να μιλούν με τον θεατή. Οι καινοτομίες χρεώνονται ως ατομικές επιτυχίες των καλλιτεχνών που παγιώνουν αφενός τη δεξιότητα τους, αφετέρου πλουτίζουν το ρεπερτόριο των τεχνικών και του στυλ των αγαλμάτων και τα οποία παραδίδονται από γενιά σε γενιά μέσω των τοπικών εργαστηρίων και των σχολών. Προς το τέλος της κλασικής παρατηρούνται μεγάλες μεταβολές με γοργά βήματα όπως η ηθική αποδέσμευση της γυναίκας από την ενδυμασία της. Την αρχή έκανε ο Πραξιτέλης με την Αφροδίτη της Κνίδου. Η μετάβαση μας εισάγει ομαλά στην ελληνιστική περίοδο οπότε η σύλληψη της τρίτης διάστασης εκτοξεύει την οπτική εμπειρία καθώς η μορφή ανοίγεται στο χώρο. Ο θάνατος του Μ.Αλεξάνδρου πυροδοτεί τεράστιες κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από την μητροπολιτική Ελλάδα στα βασίλεια της Ανατολής όπου η ακραία οικονομική πόλωση περιγράφεται στις ρεαλιστικές συνθέσεις άλλοτε τραγικές και άλλοτε καθημερινές και ήρεμες. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που οι καλλιτέχνες ασκούν κριτική σε γεγονότα δημόσιου βίου ή τουλάχιστον δεν προσπαθούν να τα εξωραΐσουν. Στο τέλος της ελληνιστικής εντοπίζεται η διάθεση για αναβίωση κλασικών αξιών και προτύπων