Το πορτραίτο στη φωτογραφία και ζωγραφική τον 19 αι. στην νεοελληνική τέχνη

Abstract

Στόχος της εργασίας αυτής αποτελεί η παρακολούθηση της εξέλιξης της φωτογραφίας και της ζωγραφικής πορτραίτων κατά τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα, καθώς και της αλληλεπίδρασης των δύο αυτών τεχνών, καθώς δεν εντόπισα αντίστοιχη έρευνα για την περίοδο του 19ου αιώνα στην Ελλάδα, με παράλληλη αναφορά στο πορτραίτο και στην φωτογραφία και στην ζωγραφική. Με την εξαίρεση έργων της Επτανησιακής σχολής, διαπίστωσα ότι λίγα γνωρίζουμε για το πορτραίτο στη χώρα μας για την περίοδο μέχρι το 1830. Η φωτογραφική τέχνη εισάγεται αμέσως μετά την δημιουργία ελεύθερου Ελληνικού κράτους και οι Έλληνες φωτογράφοι διέπρεψαν, εφαρμόζοντας με προθυμία κάθε νέα φωτογραφική τεχνική. Η φωτογράφηση αφορούσε στην αρχή σημαίνοντα πρόσωπα, όπως την βασιλική οικογένεια, πολιτικούς, πλούσιους επιχειρηματίες, και αγωνιστές της επανάστασης του 1821. Σταδιακά, καθώς οι νέες τεχνικές καθιστούσαν την φωτογράφιση φθηνότερη, εμφανίζονται πορτραίτα ατόμων όλων των κοινωνικών τάξεων. Στα δύο σημαντικά γεγονότα της εποχής, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και το πόλεμο του 1897, η φωτογράφιση εκτάθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό.. Εξαίρετοι ζωγράφοι πορτραίτων και όχι μόνο, εμφανίσθηκαν την εποχή αυτή. Επικρατούσε η (Γερμανική) Σχολή του Μονάχου, ακολουθούμενη από αυτή των Παρισίων, με στοιχεία από την Ιταλική τεχνοτροπία. Ένας αρχικός ανταγωνισμός μεταξύ φωτογράφων και ζωγράφων γρήγορα εξασθένησε καθώς οι τελευταίοι, εκμεταλλευόμενοι την ευκρίνεια, τη διαθεσιμότητα και το χαμηλό κόστος των φωτογραφιών, προσάρμοσαν την ζωγραφική τέχνη με τρόπο που αξιοποιούσε την φωτογραφία. Η τεχνοτροπία της ζωγραφικής πορτραίτων μετατοπίσθηκε από την έμφαση στον ιδεαλισμό και τον ρομαντισμό, προς τον ρεαλισμό, επηρεαζόμενη από την φωτογραφία.

A study on the establishment and development of the photographic art and its use in portraits was carried out, in parallel with the painting of portraits, in Greece during the nineteenth century. The effect of the two arts on each other was examined. No previous study on this subject has taken place so far. There was an absence of data on the subject for the period before the 1830 and the establishment of a free Greek State. The only available information concerns works of the Ionian region. Photography developed fast in Greece after its introduction in 1838. Remarkable Greek photographers quickly utilized every new technological improvement on photography. The photographic portrait, although initially was used for persons of prominent and prosperous classes, such as the King’s family members, successful businessmen, politicians and fighters in the liberation struggle, it quickly became available to most people, due to its low cost. It was greatly spread during the Athens Olympic Games of 1896 and the war of 1897. Excellent Greek painters appeared during the same century, mostly of the (German) Munich School, lesser influenced by Paris or Italy. Any original hesitations on their part to adopt some of the advantages of the new art, quickly gave ground to exploitation of the accuracy, low cost and speed of photography. The painters kept their individual style, but their portraits started becoming more realistic and less idealistic. Some painters even turned into photographers.