Η τεχνολογία RFID: προοπτικές και εξελίξεις

Abstract

Η τεχνολογία RFID είναι μια μέθοδος ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ ενός δείκτη (ραδιοετικέτα), ο οποίος μπορεί να ενσωματωθεί σε κάθε αντικείμενο, και μιας συσκευής ανάγνωσης, δηλαδή μιας ασύρματης διάταξης που μπορεί να αναγνωρίζει τις εν λόγω πληροφορίες μέσω των ραδιοσυχνοτήτων. Η δύναμη αυτής της τεχνολογίας ενισχύεται όταν η εν λόγω συσκευή ανάγνωσης συνδέεται με δίκτυα πληροφοριών, όπως το Ίντερνετ, μέσω των οποίων οι πληροφορίες διοχετεύονται στον Παγκόσμιο Ιστό. Η διάδοση των RFID συνιστά σημαντικό στάδιο στη ανάπτυξη πολυάριθμων τομέων, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της υγείας και του λιανικού εμπορίου. Οι εφαρμογές της εκτείνονται από την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων έως τις αυτοματοποιημένες πληρωμές ή την παρακολούθηση πασχόντων από την ασθένεια του Αλτσχάιμερ. Μπορούν, συνεπώς, να βελτιώσουν αισθητά τη ζωή των πολιτών. Ωστόσο, η τεχνολογία αυτή δημιουργεί ανησυχίες όσον αφορά την προστασία της ιδιωτικής ζωής, της υγείας και του περιβάλλοντος. Από τεχνική και εμπορική άποψη η RFID είναι έτοιμη για εξάπλωση και εγκατάσταση σε μεγάλη κλίμακα. Παραμένει, ωστόσο, η ρύθμιση ορισμένων εκκρεμών ζητημάτων όσον αφορά την επεξεργασία του νομικού πλαισίου της τεχνολογίας αυτής. Με την τεχνολογία RFID εγείρονται ζητήματα σχετικά με την τήρηση του απορρήτου, καθώς και ανησυχίες όσον αφορά την ασφάλειά της, δεδομένου ότι χρησιμοποιείται για τη συλλογή και διάδοση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Αυτό εξηγεί τη δυσκολία που αντιμετωπίζει στην αποδοχή της από το ευρύ κοινό, το οποίο επιθυμεί τη λήψη και εφαρμογή μέτρων προστασίας των δικαιωμάτων του. Στο πεδίο αυτό πρέπει επομένως να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικές, πολιτικές, δεοντολογικές και νομικές επιπτώσεις από τη διάδοση της RFID. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι εθνικές δημόσιες αρχές είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή των εθνικών διατάξεων, όσον αφορά διαδικασίες επεξεργασίας δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών RFID. Όσον αφορά την ασφάλεια του συστήματος RFID, τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και οι επιχειρήσεις οφείλουν να αναλάβουν συντονισμένη δράση σχετικά με τεχνικές και οργανωτικές πτυχές και επιχειρηματικές διαδικασίες. Στην κατεύθυνση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει την εμπέδωση ορθής πρακτικής και την εκπόνηση κριτηρίων για τις αρχές σχεδιασμού της τεχνολογίας RFID, με στόχο τον εξαρχής περιορισμό των κινδύνων. Για τον περιορισμό των επιβουλών εναντίον της ασφάλειας και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής απαιτείται διαρκής εγρήγορση αναφορικά με όλες τις επιπτώσεις της RFID. Από την άποψη αυτή, η συγκεκριμένη προσέγγιση για κάθε εφαρμογή μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη απ' ότι μια γενικότερη μεθοδολογία, δεδομένου ότι κάθε εφαρμογή συνεπάγεται τους εκάστοτε συγκεκριμένους κινδύνους και πλεονεκτήματα. Ρόλο κλειδί, εν προκειμένω, μπορούν να έχουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης. Από τη δημόσια διαβούλευση που διεξήγαγε η Επιτροπή προέκυψε πράγματι ότι το ευρύ κοινό συχνά δεν είναι ενημερωμένο σχετικά με τις δυνατότητες και τα προβλήματα που συνιστά η RFID. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.E.) και κατ’ επέκταση η Ελλάδα, διαθέτουν νομική θωράκιση στο πεδίο της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η σημασία τους αναγνωρίζεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (άρθρο 16), καθώς και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (άρθρο 8). Επιπλέον, στη γενική οδηγία για την προστασία των δεδομένων και την οδηγία «ιδιωτική ζωή και ηλεκτρονικές επικοινωνίες» καθορίζονται λεπτομερώς το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο στο εν λόγω πεδίο. Οι οδηγίες αυτές εγγυώνται την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα λαμβάνοντας υπόψη καινοτομίες όσον αφορά χρησιμοποιούμενες διαδικασίες για την επεξεργασία δεδομένων.