Παιδαγωγική επικοινωνία στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία: η περίπτωση ενός γενικού λυκείου

Abstract

Το φαινόμενο της επικοινωνίας κατέχει εξέχουσα θέση στην εκπαίδευση και πιο συγκεκριμένα στη διαδικασία της μάθησης. Η εκπαιδευτική πράξη είναι κατ’ εξοχήν επικοινωνιακή. Οι παιδαγωγικές αλληλεπιδράσεις που αναπτύσσονται καθημερινά στο σχολείο και πιο συγκεκριμένα στη σχολική τάξη αποτελούν μέρος της παιδαγωγικής επικοινωνιακής διαδικασίας. Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία κινείται σ’ αυτό το θεματικό άξονα με έμφαση στη μη λεκτική επικοινωνία των εκπαιδευτικών στο πλαίσιο της σχολικής τάξης. Βασικός σκοπός της είναι η παρατήρηση, μελέτη και ερμηνεία της επικοινωνιακής συμπεριφοράς στο πλαίσιο της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας. Για το λόγο αυτό εκτός από το θεωρητικό μέρος πραγματοποιήθηκε ποσοτική και ποιοτική έρευνα σε ένα Γενικό Λύκειο της Ελλάδος. Από τα αποτελέσματα της έρευνας διακριβώνεται η σπουδαιότητα της παιδαγωγικής επικοινωνίας στην καλλιέργεια θετικού παιδαγωγικού κλίματος και στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων. Επιπλέον διερευνάται η επικοινωνιακή συμπεριφορά των εκπαιδευτικών και η συμβολή της στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία. Η μεταπτυχιακή εργασία αναπτύσσεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος της εργασίας παρατίθεται το θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης, που στηρίζεται στην αποδελτίωση της διεθνούς και ελληνικής βιβλιογραφίας. Στο δεύτερο μέρος παρατίθεται η έρευνα και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτήν.

Communication has a profound position in the field of education and in the learning process, in particular. The practice of education is communicative, in essence. The pedagogical interactions that develop on a daily basis in the school environment and specifically in the school class, constitute part of the pedagogical communicative process. The present thesis revolves around this thematic axis with an emphasis on the non-verbal communication among the educators in the framework of the classroom environment. Its main goal is observation, research and the interpretation of the communicative behaviour within the teaching and learning process. Therefore, apart from its theoretical part, a quantitative and qualitative research in a higher secondary school (General Lyceum) in Greece was also conducted. The findings of the research provide proof of the importance of the pedagogical communication in creating a positive teaching environment and in improving the interpersonal relations. The communicative behaviour of the educators as well as its contribution in the teaching and learning process is further investigated. This thesis is compiled in two parts. In its first part the theoretical framework of study is presented which is based on the collection of data from both international as well as Greek bibliography. In the second part the research and the conclusions deriving from this research are presented.