Ανάδειξη και αξιοποίηση φυσικών μνημείων και κλιματική αλλαγή: η περίπτωση του Πάρκου Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου: ένα εργαστήριο για τη κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής

Abstract

Στη Δυτική Λέσβο, εμφανίζονται συγκεντρώσεις απολιθωμένων δένδρων που συγκροτούν ένα μοναδικό γεω-μνημείο, το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου, που έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης (ΠΔ 433/1985). Η περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους έχει χαρακτηρισθεί γεωπάρκο το 2000. Από το 2015 με βάση το Απολιθωμένο Δάσος ολόκληρη η Λέσβος αναγνωρίσθηκε ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO. Στη θέση «Μπαλή Αλώνια», σ’ ένα τοπίο άγονο, τραχύ και υποβαθμισμένο που απειλείται έντονα από την ερημοποίηση, βρίσκεται το Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους. Στη θέση αυτή που χαρακτηρίζεται πυρήνας, απαντώνται εντυπωσιακοί ιστάμενοι και κατακείμενοι απολιθωμένοι κορμοί καθώς και ριζικά συστήματα απολιθωμένων δένδρων σε πλήρη ανάπτυξη. Η σύνθεση της απολιθωμένης χλωρίδας του Πάρκου βεβαιώνει ότι το δάσος αναπτύχθηκε σε υποτροπικό κλίμα το οποίο μεταβαλλόταν απότομα σε ηπειρωτικό θερμό, με χαρακτήρα χλωρίδας υποτροπικής ζώνης της νοτιοανατολικής Ασίας ή της Βόρειας Αμερικής. Σήμερα στην ίδια περιοχή επικρατεί το ήπιο μεσογειακό κλίμα που χαρακτηρίζεται από ζεστά - ξηρά καλοκαίρια, δροσερούς - υγρούς χειμώνες και μεγάλη ηλιοφάνεια. Η βλάστηση που κυριαρχεί είναι η φρυγανική ενώ παρατηρούνται ελάχιστα μεμονωμένα δένδρα και λιγοστοί θάμνοι. Η μελέτη των απολιθωμάτων αποδεικνύει την απώλεια μεγάλου αριθμού φυτικών ειδών που δεν άφησαν απογόνους λόγω των κλιματικών αλλαγών. Η εργασία αυτή αναφέρεται στις προσπάθειες προστασίας, ανάδειξης και διαχείρισης του Πάρκου του Απολιθωμένου δάσους από την δεκαετία του 80 μέχρι σήμερα προκειμένου να αναδειχθεί ο πλούτος των απολιθωματοφόρων θέσεων και να καταστεί χώρος ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των επισκεπτών για την αξία του μνημείου της φύσης. Ο επισκέπτης του Πάρκου μπορεί να κατανοήσει τις συνέπειες και επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους έμβιους οργανισμούς, στα οικοσυστήματα και στον άνθρωπο. Δηλαδή να λειτουργήσει ως χώρος ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, για το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, το ρόλο του ανθρώπου στην ένταση του φαινομένου και τις επιπτώσεις στο μέλλον.