Απόψεις εκπαιδευτικών για τους παράγοντες που εμποδίζουν και παρακινούν την εφαρμογή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης

Abstract

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.) και η Ειδική Αγωγή (Ε.Α.) συνιστούν δύο επιστημονικούς κλάδους που παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες μεταξύ τους, κυρίως, σε επίπεδο σκοπών, στόχων, θεμελιωδών αρχών και διδακτικών μεθόδων. Μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά αποσκοπώντας στην ολιστική ανάπτυξη των μαθητών σε μια προσπάθεια να προσαρμοστούν καλύτερα στο κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά και να αναπτύξουν δεξιότητες ως μελλοντικοί πολίτες του κόσμου που αποδέχονται ουσιαστικά τη διαφορετικότητα. Στη σύγχρονη εποχή, στα σχολεία πραγματοποιούνται όλο και περισσότερο προγράμματα και δράσεις περιβαλλοντικού περιεχομένου με τη συμμετοχή όλων των μαθητών. Στην προσπάθεια αυτή για να είναι αποτελεσματική η εφαρμογή της Π.Ε. στο πλαίσιο της Ε.Α. είναι σημαντικό να διερευνηθούν και να καταγραφούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τους παράγοντες εκείνους που εμποδίζουν και παρακινούν την εφαρμογή της. Στο πλαίσιο της βιβλιογραφικής ανασκόπησης που πραγματοποιήθηκε, διαπιστώθηκε ότι δεν έχουν διερευνηθεί εις βάθος οι παράγοντες αυτοί και για το λόγο αυτό η παρούσα ερευνητική εργασία εστιάζει στην καταγραφή και την ανάδειξη τους. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2021 με μεθοδολογικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο, που συντάχθηκε ειδικά για τις ανάγκες της εργασίας και συμπληρώθηκε από 190 εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε σχολεία στο νησί της Ρόδου. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων διαπιστώθηκε ότι οι κυριότεροι παράγοντες που μπορούν να παρακινήσουν την εφαρμογή της Π.Ε. στο πλαίσιο της Ε.Α. είναι η διάθεση των εκπαιδευτικών να υλοποιήσουν καινοτόμα προγράμματα (όπως η Π.Ε.), τα οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή της Π.Ε. στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρίες, το προσωπικό ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για την Π.Ε., η περιβαλλοντική τους παιδεία, η απόκτηση γνώσεων γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα και η επαρκής κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε θέματα Π.Ε. και Ε.Α. Από την άλλη, οι σημαντικότεροι παράγοντες που μπορούν να εμποδίσουν την εφαρμογή της είναι η έλλειψη χρόνου/ανελαστικότητα του προγράμματος, η γραφειοκρατική διαδικασία για την έγκριση του προγράμματος, ο ελλιπής υλικοτεχνικός εξοπλισμός, η ελλιπής κατάρτιση των εκπαιδευτικών στο αντικείμενο της Π.Ε. και ο φόρτος εργασίας.