Η βελτίωση της γεωχωρικής αντίληψης μαθητών με δυσλεξία με τη συμβολή κατάλληλου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού και καινοτόμων παρεμβάσεων

Abstract

Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί η χωρική και γεωχωρική αντίληψη παιδιών με δυσλεξία καθώς και οι γνώσεις και στάσεις εκπαιδευτικών που δίδασκαν Γεωγραφία. Επίσης ένας ακόμη στόχος ήταν η παραγωγή κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού που θα συνέβαλε στην βελτίωση της ποιότητας της μαθησιακής διαδικασίας με τη χρήση κατάλληλων διδακτικών προσεγγίσεων και υποστηρικτικών υλικών. Το δείγμα της έρευνας μας απαρτιζόταν από 474 μαθητές/τριες Α΄ Γυμνασίου (246 παιδιά) και Β΄ Γυμνασίου (248 παιδιά), ηλικίας 13-14 ετών που προερχόταν από 39 διαφορετικά δημόσια Γυμνάσια της επικράτειας. Οι μισοί/ες απ΄ αυτούς/ες (Ν=237) είχαν διάγνωση δυσλεξίας ενώ οι άλλοι μισοί/ες (N=237) όχι. Από το σύνολο των συμμετεχόντων 284 (59,9%) ήταν αγόρια και 190 (40,1%) κορίτσια. Επίσης οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν 61 καθηγητές/τριες Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δίδασκαν Γεωγραφία εκ των οποίων το 52% ήταν άνδρες και το 83.6% είχαν ηλικία μεγαλύτερη των 41 ετών. Η πλειοψηφία των καθηγητών/τριών (75.4%) είχαν περισσότερα από 11 χρόνια υπηρεσίας. Για την διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τα εξής ερευνητικά εργαλεία: α) Ένα ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν στους μαθητές/τριες με σκοπό να διερευνηθεί η χωρική και γεωχωρική αντίληψη των μαθητών/τριών και ήταν βασισμένο στις κατηγορίες χωρικής αντίληψης των Gersmehl & Gersmehl (2011) β) Ένα ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν στους/στις εκπαιδευτικούς και είχε σαν στόχο την έρευνα των γνώσεων και των στάσεων που έχουν οι εκπαιδευτικοί απέναντι στη δυσλεξία και των μεθόδων διδασκαλίας που χρησιμοποιούν για το μάθημα της Γεωγραφίας έτσι ώστε να προσεγγίσουν τους μαθητές όλων των μαθησιακών δυνατοτήτων που υπάρχουν σε μια σχολική τάξη γ) pretests και posttests για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού υλικού που εφαρμόστηκε στηριζόμενο στα αποτελέσματα της έρευνας. Στην έρευνα μας διαπιστώθηκε αδυναμία στη χωρική αντίληψη τόσο των δυσλεκτικών αλλά και μη δυσλεκτικών μαθητών/τριών με ικανοποιητικές αποδόσεις και των δύο ομάδων μαθητών/τριών μόνο στις κατόψεις. Οι δυσλεκτικοί μαθητές/τριες όμως είχαν περισσότερες αδυναμίες από τους μη δυσλεκτικούς μαθητές/τριες σε όλες τις κατηγορίες ερωτήσεων. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των εκπαιδευτικών διαπιστώθηκε ότι οι καθηγητές/τριες που διδάσκουν Γεωγραφία έχουν ελλιπή κατάρτιση πάνω στα θέματα δυσλεξίας και αρκετά λανθασμένες αντιλήψεις. Ένα πολύ μικρό ποσοστό (3.3%) έχει παρακολουθήσει μαθήματα δυσλεξίας στο πανεπιστήμιο και μόνο ένα άτομο πιστεύει πως οι μαθητές/τριες με δυσλεξία αντιμετωπίζουν 16 δυσκολίες σε μαθήματα θετικών επιστημών. Διαπιστώθηκε επίσης ότι η διδασκαλία του μαθήματος της Γεωγραφίας γίνεται κατά κύριο λόγο με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας και χρησιμοποιώντας ως εποπτικό μέσο τις εικόνες και τους χάρτες που παρέχει το βιβλίο. Μεγάλο ποσοστό δήλωσε πως δεν χρησιμοποιεί καθόλου 3D αναπαραστάσεις και πάνω από τους μισούς ότι δεν χρησιμοποιούν καθόλου ΤΠΕ στη διδασκαλία τους. Αρκετοί από τους/τις εκπαιδευτικούς πιστεύουν πως η αιτία που δεν χρησιμοποιούν κατάλληλες μεθόδους διδασκαλίας προσαρμοσμένες στις ανάγκες δυσλεκτικών μαθητών/τριών είναι η ελλιπής εκπαίδευση τους. Παρόλο αυτά όμως το 73.8% των εκπαιδευτικών ήταν αρνητικοί στο να συμμετέχουν σε μία μελλοντική εφαρμογή νέου κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού. Στις τάξεις που τελικά εφαρμόστηκε το εκπαιδευτικό υλικό παρατηρήθηκε μια καλή ανταπόκριση από όλους τους μαθητές/τριες (δυσλεξικούς/ες και μη δυσλεξικούς/ες). Έδειξαν ενδιαφέρον, συμμετείχαν ενεργά και συνεργάστηκαν πολύ καλά μεταξύ τους. Όσο αναφορά στις επιδόσεις, από τη σύγκριση του pre-test και του post- test σε όλες τις μαθησιακές δραστηριότητες φάνηκε βελτίωση των γνώσεων και στις δύο ομάδες των παιδιών.