Αυτορρυθμιζόμενη μάθηση και MOOCs: μια εναλλακτική πρόταση μη τυπικής εκπαίδευσης

Abstract

Το Σεπτέμβριο του 2015, η UNESCO διαμόρφωσε την παγκόσμια ατζέντα με τους στόχους για την αειφόρο ανάπτυξη, που θα πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2030. Όσον αφορά στην εκπαίδευση, αναγνωρίστηκε η σημασία της για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των λαών, ενώ τέθηκε ο στόχος της διασφάλισης της δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς ποιότητας της εκπαίδευσης και της προώθησης ευκαιριών δια βίου εκπαίδευσης για όλους.

Αυτός ο στόχος φαίνεται ότι μπορεί να υλοποιηθεί με τα Ανοικτά Μαζικά Διαδικτυακά Μαθήματα ή MOOCs, όπως είναι ευρέως γνωστά, καθώς προσφέρει τριτοβάθμιου επιπέδου εκπαίδευση σε εκατομμύρια ανθρώπους, σε όλο τον κόσμο. Παρά ταύτα, ένα μεγάλο ποσοστό όσων εγγράφονται στα μαθήματα δεν τα ολοκληρώνουν ποτέ, εμφανίζοντας πολύ μικρά ποσοστά ολοκλήρωσης που κυμαίνονται από 5-15%.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να διερευνηθεί κατά πόσο ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός, η γενικότερη οργάνωση του προγράμματος και η χρήση της μικροεφαρμογής που αναπτύχθηκε (MCII+), μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν το βαθμό της αυτορρύθμισής τους επιτυγχάνοντας υψηλές επιδόσεις και μεγαλύτερα ποσοστά ολοκλήρωσης από τα καθιερωμένα.

Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε επιμορφωτικό πρόγραμμα MOOC με θέμα την «Ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό» το οποίο φιλοξενήθηκε σε πλατφόρμα OpenEdx που εγκαταστήσαμε και παραμετροποιήσαμε σε virtual server του Πανεπιστημίου Αιγαίου . Το επιμορφωτικό πρόγραμμα διάρκειας 8 εβδομάδων, και κατ’ επέκταση και η έρευνα, διεξήχθη από τις 3/2 έως τις 29/3 του 2020. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν, κυρίως, εκπαιδευτικοί από όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, αλλά και στελέχη εκπαίδευσης, φοιτητές και ιδιώτες από όλη την Ελλάδα.

Τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούσαν τη διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την αυτορρύθμιση των εκπαιδευομένων πριν την εγγραφή τους στο πρόγραμμα, κατά τη διάρκειά του και αφού ολοκληρωθεί. Τέθηκαν, επίσης, ερωτήματα σχετικά με τη συμβολή του εκπαιδευτικού υλικού στην κινητοποίηση των εκπαιδευομένων.

Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τρία διαφορετικά ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν σε τρεις φάσεις του προγράμματος, αρχή, μέσο και λήξη, καθώς και δεδομένα από την ίδια την πλατφόρμα των μαθημάτων (επίδοση), την υπηρεσία Google Analytics (επισκεψιμότητα) και τη μικροεφαρμογή που ενσωματώθηκε στην πλατφόρμα των μαθημάτων και χρησιμοποιήθηκε από τη μία ερευνητική ομάδα (Πειραματική).

Τα ποσοτικά και ποιοτικά ερευνητικά δεδομένα που αναλύθηκαν, έδειξαν μια γενική αποδοχή του εκπαιδευτικού σχεδιασμού του προγράμματος, του εκπαιδευτικού του υλικού και του τρόπου που υλοποιήθηκε, συμβάλλοντας στην αυτορρύθμιση όλων των συμμετεχόντων, επιτυγχάνοντας υψηλές επιδόσεις και ποσοστά επιτυχούς ολοκλήρωσης του, ανεξαρτήτως ερευνητικής ομάδας (Ελέγχου, Πειραματικής) στην οποία ανήκαν. Περισσότερο, όμως, βοηθήθηκε, ως προς την αυτορρύθμισή της, η Πειραματική ομάδα η οποία χρησιμοποίησε την ερευνητική εφαρμογή MCII+ που τους υποβοήθησε να εφαρμόσουν την αυτορρυθμιστική στρατηγική τη Ψυχικής αντίθεσης με προθέσεις υλοποίησης (Mental Contrasting with Implementation Intentions-MCII), καθώς και μια σειρά άλλων αυτορρυθμιστικών διεργασιών της 1ης (Πρόνοια) και 3ης (Αναστοχασμός) φάσης του μοντέλου αυτορρύθμισης του Zimmerman.

In September 2015, UNESCO set the global agenda with the sustainable development goals to be achieved by 2030. In terms of education, its importance for the social and economic development of people was recognized, while its goal was set ensuring a fair and inclusive quality of education and promoting lifelong learning opportunities for all.

This goal seems to be achievable with Open Massive Online Courses or MOOCs, as they are widely known, as they offer higher education to millions of people around the world. Nevertheless, a large percentage of those who enroll in the courses never complete them, showing very small completion rates ranging from 5-15%.

The purpose of this dissertation is to investigate whether instructional design, the overall organization of the program and the use of the developed micro-application (MCII+), can help learners develop their degree of self-regulation by achieving higher performance and higher completion rates than standard.

For this reason, a MOOC training program on "Violence and Bullying in schools" was designed and implemented, which was hosted on an OpenEdx platform that we installed and configured on a virtual server of the University of the Aegean. The course lasted 8 weeks and consequently the research, was conducted from 3/2 to 29/3 of 2020. The program was attended mainly by teachers from all levels of education, but also education staff, students and individuals from all over Greece.

The research questions were related to the investigation of the factors that affect the self-regulation of the students before their enrollment in the program, during it and after its completion. Questions were also asked about the contribution of the educational material to the motivation of the students.

The research data were collected using three different questionnaires that were answered in three phases of the program, beginning, middle and end, as well as data from the course platform itself (performance), the Google Analytics service (traffic) and the micro-application which was integrated into the online platform and used by one research team (Experimental).

The quantitative and qualitative research data analyzed showed a general acceptance of the instructional design of the program, the instructional material and the way it was implemented, contributing to the self-regulation of all participants, achieving high performance and successful completion rates, regardless of the research team (control, experimental) to which they belonged. However, the experimental team, which used the micro-application, which helped them to implement the self-regulatory strategy of Mental Contrasting with Implementation Intentions (MCII), as well as a number of other self-regulation processes of the 1st (Forethought) and 3rd (Self-Reflection) phase of Zimmerman's self-regulatory model, helped more.