Εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαίδευση και ο ρόλος των αμυντικών ρουτινών: το παράδειγμα της προσχολικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα κατά την κρίση της πανδημίας του κορονοϊού (COVID 19) το 2020

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη των καινοτόμων δράσεων στο χώρο της εκπαίδευσης και πώς η εισχώρησή τους επηρεάζει την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς επίσης και η διερεύνηση των αμυντικών ρουτινών στον τρόπο που επηρεάζουν την εισαγωγή αλλαγών στην προσχολική αγωγή. Μέχρι τη δεκαετία του 70’, η καινοτομία δεν εντασσόταν σαν στρατηγική ανάπτυξης και περιοριζόταν στον τομέα της τεχνολογίας στο πλαίσιο της βελτίωσης της αναπαραγωγικότητας. Η έννοια της καινοτομίας χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στην οικονομία για να υποδείξει την εφαρμογή καινούργιων ιδεών στην οικονομική δραστηριότητα. Οι καινοτομίες παρουσιάζονται, συνήθως, υπό την μορφή αλλαγών που αποτελούν εντολές ανώτερων επιπέδων διοίκησης και εμφανίζονται με την μορφή προγραμμάτων, ενεργειών ή δράσεων (Παπακωνσταντίνου, 2008). Η εισαγωγή καινοτομιών στο εκπαιδευτικό σύστημα, ειδικότερα στο χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης, φαίνεται να γίνεται ορατή τα τελευταία χρόνια, λόγω της πολιτικής αποκέντρωσης και της παραχώρησης αυτοτέλειας στις σχολικές μονάδες. Η καινοτομία συνιστά απαραίτητο συστατικό στην εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς επηρεάζει άμεσα και έμμεσα πολλούς από τους τομείς ανάπτυξης της σχολικής μονάδας. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, τα τελευταία χρόνια, εισήγαγε προγράμματα και δράσεις, όπως τη χρήση των Τ.Π.Ε, Η/Υ, διαδραστικών πινάκων, προτζεκτόρων, προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Πανελλήνιων και Πανευρωπαϊκών Διαγωνισμών, την ανασυγκρότηση του Δ.Ε.Π.Π.Σ και τα Προγράμματα Erasmus, με στόχο την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των χωρών αλλά και την εξέλιξη των σχολικών μονάδων. Η εισαγωγή μιας αλλαγής στο χώρο της εκπαίδευσης και ειδικότερα στην προσχολική αγωγή, ανέκαθεν, γινόταν αντικείμενο αμφισβήτης και φόβου. Είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η σημερινή εποχή πρέπει να έρχεται σε άμεση συνάρτηση με την υιοθέτηση καινοτομιών για ένα βέλτιστο αποτέλεσμα στο χώρο του σχολείου. Γίνεται φανερό, ότι η δυσκολία και η αδυναμία αντιμετώπισης μιας καινοτομίας και μιας αλλαγής στην εκπαίδευση προέρχεται από τις εκάστοτε αμυντικές ρουτίνες, είτε ατομικές, είτε οργανωσιακές, που αναπτύσσονται είτε από τα ίδια τα άτομα, είτε από τις δομές ή από τα ίδια τα συστήματα. Καλλιεργούνται δράσεις που εμποδίζουν την υλοποίηση μιας καινοτομίας, με αποτέλεσμα να αποκρύπτονται τα πραγματικά αίτια πίσω από αυτές τις ενέργειες. Το 2020, η ανθρωπότητα βίωσε ένα βαθύτατο πλήγμα, εξαιτίας του κορονοϊού (COVID 19). Ωστόσο, για την εκπαίδευση λειτούργησε θετικά, αφού έγινε ο κινητήριος μοχλός για την ένταξη καινοτόμων τρόπων στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και ποικιλότροπων διεργασιών, προκειμένου το εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα η εκπαίδευση στην πρώτη σχολική ηλικία να προχωρήσει μπροστά με νέες ιδέες, δεξιότητες, λειτουργικά και αποτελεσματικά συστήματα που θα βοηθήσουν στην μαθησιακή εξέλιξη των μαθητών