Λαϊκός πολιτισμός και εκπαίδευση: ο ρόλος της πληροφορικής και των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών στην παραγωγή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού

Abstract

Το θέμα της προτεινόμενης διδακτορικής διατριβής φέρει το διακριτικό τίτλο: « Λαϊκός Πολιτισμός και Εκπαίδευση: Ο ρόλος της Πληροφορικής και των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην παραγωγή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού» Σκοπός της διδακτορικής διατριβής, με θέμα τον λαϊκό πολιτισμό και την εκπαίδευση, είναι η διερεύνηση του ρόλου της Πληροφορικής και των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στην παραγωγή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού. Στην ουσία η διατριβή έρχεται να συμβάλει στον επιστημονικό διάλογο σχετικά με το κατά πόσο η τεχνολογία μπορεί να αναβαθμίσει τη σχέση του λαϊκού πολιτισμού με την εκπαίδευση μέσω διαδραστικών – πολυμεσικών και διαδικτυακών τεχνολογιών. Παράλληλα, η διατριβή επιχειρεί να συμβάλει στη διαμόρφωση της διδακτικής του λαϊκού πολιτισμού μέσω των εμπλουτισμένων διδακτικών παρεμβάσεων με αναλογικά και με ψηφιακά μέσα. Στο πλαίσιο της διατριβής, δίνονται οι oρισμοί των εννοιών της «εμπλουτισμένης ψηφιακής και αναλογικής διδακτικής διδασκαλίας», που διαμορφώνεται από έννοιες, όπως τα μαθησιακά αντικείμενα (learning object) και τα εμπλουτισμένα βιβλία «enriched e-book», βασικά στοιχεία της νέας ψηφιακής μάθησης. Προσδιορίζονται, επίσης, αναλυτικά η λειτουργία και ο σχεδιασμός ενός εκπαιδευτικού σεναρίου, η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού (ψηφιακού και έντυπου), η δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων που εμπεριέχουν σχεδιασμό εκπαιδευτικού υλικού και, τέλος, αναλύονται οι σχετικές θεωρίες μάθησης. Ταυτόχρονα, όλα αυτά συγκρίνονται με τα αντίστοιχα στοιχεία των αναλογικών - παραδοσιακών διδασκαλιών (λαϊκό παραμύθι, παρουσίαση, αφήγηση, διδακτική επίσκεψη, επιτόπια έρευνα). Επιπρόσθετα, προσεγγίζεται και το διαδίκτυο ως δίαυλος μετάδοσης στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού, υλικού και άυλου, ενώ διερευνάται η δυνατότητα αξιοποίησής του στη διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή εφαρμόζεται, για πρώτη φορά στη χώρα μας από όσο γνωρίζουμε στον χώρο του λαϊκού πολιτισμού και της εκπαίδευσης, η πειραματική έρευνα με ομάδες παρέμβασης (Ο.Π.) και ομάδες ελέγχου (Ο.Ε.) σε ένα αρκετά μεγάλο δείγμα μαθητών/τριών (οκτώ τμήματα Δημοτικού Σχολείου) επιχειρώντας να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών εμπλουτισμένων διδασκαλιών σε σχέση μ’ αυτές των αναλογικών εμπλουτισμένων διδασκαλιών. Έτσι, θα μπορέσουμε να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με το αν μπορούν τα πολλαπλά μέσα (αναλογικά και ψηφιακά) με τον κατάλληλο διδακτικό σχεδιασμό να δημιουργήσουν εμπλουτισμένες διδακτικές καταστάσεις, μέσα στις οποίες οι μαθήτριες/ές θα μπορέσουν να αναζητήσουν το πλαίσιο για μαθησιακές εμπειρίες, συνδυάζοντας αυθεντικές καταστάσεις και μάθηση μέσα από ομάδες. Πρόκειται για μια ερευνητική μέθοδο, που αξιοποιεί κυρίως την ποσοτική αλλά και την ποιοτική μέθοδο (παρατήρηση και ελεύθερη συζήτηση). Όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής του δείγματος, προτιμήθηκαν σχολεία της Ε’ τάξης που έχουν δύο τμήματα και βρίσκονται σε αστική, ημιαστική και αγροτική περιοχή. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν επιβεβαιώνουν τα όσα αναφέρονται στο θεωρητικό πλαίσιο. Η διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού στην εκπαίδευση, μέσω της πληροφορικής και των εργαλείων Τ.Π.Ε., μπορεί να βασιστεί εναλλακτικά σε πολυποίκιλα ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης ακολουθώντας μια εμπλουτισμένη ψηφιακή διδασκαλία. Βέβαια, αυτό που είναι το πιο σημαντικό είναι ο συνδυασμός και η ποικιλία των μέσων που πρέπει να εντάσσονται σε έναν ευρύτερο παιδαγωγικό – διδακτικό σχεδιασμό. Από τα παραπάνω γίνεται προφανές πως η μελέτη του λαϊκού πολιτισμού σε ένα περιβάλλον εμπλουτισμένων διδακτικών παρεμβάσεων (ψηφιακών - αναλογικών) εμπλουτίζει τις παιδαγωγικές και λαογραφικές σπουδές και, ευρύτερα, τις πολιτισμικές σπουδές. Η συγκεκριμένη μελέτη είναι κατάλληλα προσαρμοσμένη στη σχολική πραγματικότητα, συνεισφέρει στην υλοποίηση του αιτήματος για υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας, που προξενούν το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών και επαναπροσδιορίζουν τις παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας.

The topic of the proposed doctoral thesis bears the title: “Folk culture and Education: the role of Computer Science and Information and Communication technologies on the generation of digital educational material”. The aim of the doctoral thesis which deals with folk culture and education, is to expand the role of computer science and Information and Communication technologies (I.C.T.) on the production of digital educational material. In fact, the thesis wishes to contribute to scientific discussion as to what extent technology can upgrade the relationship between folk culture and education interactive-multimedia and interactive technologies. In addition, it aims at contributing to the teaching of folk culture through enriched teaching interventions with digital materials. In the thesis, the definition of the term “enriched digital teaching” is provided, which is formed through terms, such as “learning objects” and “enriched e-books”, basic elements of the new digital teaching. The functioning and planning of a teaching scenario are estimated analytically, the production of teaching material (digital and printed) the creation of educational programs which include planning of teaching material and last but not least, the considered learning theories are analyzed. At the same time, all of the above, are compared to the corresponding elements of the traditional teaching (folk tales, presentation, narration, educational visit, on-the-spot research. Additionally, the internet is approached as a channel of transmitting elements of folk culture, tangible and intangible, while the ability of its utilization in the teaching of folk culture is probed. In this doctoral thesis, the experimental research through groups of intervention and groups of control in a very large sample of students (eight classes of primary school) is applied, for the first time in our country in the field of folk culture and education, attempting to compare the effectiveness of digital enriched teaching to the traditional enriched ones. Therefore, we would be able to draw safe conclusions as to what extent multiple material (traditional and digital) can create enriched teaching conditions, through which, students will be able to look for the framework for learning experiences, comparing original situations and learning through groups. It is a searching method which utilizes mainly quantitative and qualitative methods (observation and discussion). As far as the criteria of the selection of the sample are concerned, the E’ Grade was preferred from schools which had two classes, from urban, semi- urban and rural areas. The conclusions drawn, confirm everything referred theoretically. Teaching of folk culture in education through computer science and Information and Communication technologies (ICT), can alternatively be based on multiple digital learning environments, following enriched digital teaching. What is certainly the most important, is the combination and variety of the materials which have to be included in a wider pedagogical- learning planning. From all the above, it is obvious thata the research of folk culture in an enriched learning interventional environment (digital-traditional) enriches pedagogical and folk studies and more widely, cultural studies. The specific research is suitably adapted to school reality, contributes to the implementation of the request for innovative teaching methods, which raise the students’ interest and redefine the traditional teaching methods.