Αντιλήψεις για την έννοια της γνώσης εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

Abstract

Η εξοικείωση κάθε εκπαιδευτικού με την έννοια της Επιστημολογίας και οι απαντήσεις που δίνει στα κομβικά ερωτήματα της για την έννοια της γνώσης, τα είδη της, το σκοπό και την αξία της, τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα, τον τρόπο και το σκοπό απόκτησης της, τη σχέση της με το αναλυτικό πρόγραμμα, τη μάθηση και τη διδασκαλία, καθώς και την έκταση στην οποία είναι δυνατόν ένα δεδομένο θέμα να κατανοηθεί, είναι αποφασιστικής σημασίας για τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος αντιλαμβάνεται το αναλυτικό πρόγραμμα και το εφαρμόζει στη σχολική τάξη. Δημιουργεί, βέβαια, εύλογη απορία το κατά πόσο ένας μαθηματικός, ένας φιλόλογος ή ένας εκπαιδευτικός με ειδίκευση στις φυσικές επιστήμες μπορεί να έχουν κοινά σημεία στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται και εφαρμόζουν τη διδασκαλία κι αυτό γίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον αν σκεφτούμε ότι εξ ορισμού οι διαφορετικές αυτές ειδικότητες συνυπάρχουν με πρωταγωνιστικό μάλιστα ρόλο σε κάθε σχολική μονάδα και την επηρεάζουν πολύπλευρα. Οι διαφορετικές αφετηρίες τους, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες τάσεις στη διδακτική των γνωστικών αντικειμένων τους δημιουργούν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο για έρευνα και μελέτη, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία υπάρχουν ελάχιστες έρευνες που επικεντρώνονται είτε στο χώρο των μαθηματικών είτε στο χώρο των φυσικών επιστημών. Η παρούσα έρευνα φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που υπάρχει στην ελληνική βιβλιογραφία από έρευνες που εξετάζουν τις αντιλήψεις για τη γνώση εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και να προσθέσει στη διεθνή βιβλιογραφία μια προσέγγιση των επιστημολογικών αντιλήψεων από εκπαιδευτικούς με ελληνικό πολιτιστικό υπόβαθρο, απαντώντας στο αίτημα της διεθνούς έρευνας να μην περιορίζονται οι επιστημολογικές μελέτες σε αγγλόφωνες χώρες με παρεμφερή κουλτούρα. Κάτι τέτοιο φαντάζει κάτι παραπάνω από απαραίτητο, αν παρατηρήσουμε ότι αντίστοιχες μελέτες έχουν ήδη δημοσιευθεί από επιστήμονες γειτονικών χωρών όπως η Τουρκία και το Ισραήλ. Ένας ακόμα λόγος που μαρτυρεί τη χρησιμότητα της παρούσας έρευνας είναι για να δώσει στοιχεία σε όσους μελετούν την εφαρμογή των αναλυτικών προγραμμάτων και τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Υπάρχει ένα σχετικά καινούριο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και αντίστοιχα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ.) για κάθε διδακτικό αντικείμενο που δεν είναι βέβαιο κατά πόσο έχουν κατανοηθεί και αφομοιωθεί από τους εκπαιδευτικούς, μιας και κάτι τέτοιο θα σήμαινε αλλαγή στις αντιλήψεις τους. Μέρος των αντιλήψεων αυτών επιδιώκεται να εντοπιστούν εδώ.