Συνεκπαίδευση, εκπαιδευτική πολιτική και αναπηρία: η περίπτωση των μαθητών με ΔΕΠ-Υ

Abstract

Στην παρούσα εργασία πραγματοποιείται προσπάθεια ανάδειξης των απόψεων, στάσεων, γνώσεων και νοηματοδοτήσεων των εκπαιδευτικών, γενικότερα για τους μαθητές με αναπηρία και ειδικότερα για τα παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, καθώς επίσης και για τις προοπτικές συνεκπαίδευσης στον χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης. Αρχικά, παρουσιάζονται οι εννοιολογικές προσεγγίσεις της αναπηρίας εξελικτικά κατά το πέρασμα των δεκαετιών και οι διαφορετικές οπτικές γωνίες από τις οποίες αυτή θεάται. Έπειτα, γίνεται λόγος για την αναπηρία στον τομέα της εκπαίδευσης ειδικότερα, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους αυτή προσεγγίζεται στο σχολικό χώρο και εν συνεχεία για τις προοπτικές συνεκπαίδευσης. Ακόμη, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ως μίας βασικής μορφής αναπηρίας που συναντάται στα σχολεία. Τέλος, γίνεται προσπάθεια ανασύνθεσης της έννοιας της αναπηρίας, ντύνοντας την με τις προσωπικές αφηγήσεις, ως συμπλήρωμα ενός λόγου πέρα από τις ιδεολογικές περιχαρακώσεις. Στην έρευνα συμμετείχαν 13 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από τον χώρο της γενικής και της ειδικής αγωγής. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι α) κυριαρχεί το ιατρικό μοντέλο αναπηρίας στον χώρο της εκπαίδευσης, β) οι στάσεις των εκπαιδευτικών προς τους μαθητές με αναπηρία και πιο συγκεκριμένα για τους μαθητές με ΔΕΠ-Υ είναι θετικές, αλλά οι ίδιοι πιστεύουν ότι η συνεκπαίδευση δεν προωθείται από τον παρόν εκπαιδευτικό σύστημα, γ) η ουσιαστική εφαρμογή της συνεκπαίδευσης υπονομεύεται από την απουσία υλικοτεχνικών υποδομών, την έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών φορέων, την αστοχία των αναλυτικών προγραμμάτων και την ανεπαρκή πολιτική του κράτους δ) οι επίλυση των παραπάνω δυσκολιών μπορεί να προωθήσει την ένταξη των μαθητών με αναπηρία στα ελληνικά σχολεία.

In this project, an attempt is made to feature teachers' attitudes, knowledge and understanding for students with disabilities in general and for students with attention deficit and hyperactivity disorder in particular, as well as for the prospects of inclusive education in the field of Greek education. Initially, the evolution of the conceptual approaches of disability over the decades is presented, as well as the different perspectives from which it is viewed. Thereafter, the present project refers to the notion of disability in the field of education, to the ways in which it is approached in the school area and to the perspectives of inclusive education. Furthermore, the main features of attention deficit disorder and hyperactivity disorder are presented as a basic form of disability that occurs in schools. Finally, an attempt is made to reconstitute the concept of disability, dressing it with personal narratives, as a complement to a discourse beyond ideological conquests. The survey involved 13 elementary education teachers from the field of general and special education. The results of the research have shown that a) the medical model of disability prevails in the field of education; b) the attitudes of teachers towards disabled students and more specifically for students with ADHD are positive, but they themselves believe that inclusive education is not being promoted by the present educational system, c) the effective implementation of inclusion is undermined by the lack of logistical infrastructure, the lack of training of the educational institutions, the failure of the curricula and the inadequate state policy; d) the solution of the above difficulties can promote the inclusion of students with disabilities in greek schools.