1974-2000: χωρο-γραφώντας τον σχολικό χώρο από την σκοπιά των εκπαιδευτικών: το παράδειγμα του νηπιαγωγείου Σκοπέλου στη Λέσβο

Abstract

Ο χώρος αποτελεί πεδίο εγχάραξης , και αναπαραγωγής συμβολισμών , έκφρασης κυρίαρχων ιδεολογιών και διακύβευσης κανονιστικών αξιών. Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια να εξεταστεί ο σχολικός χώρος στην κοινωνική , εργασιακή , θεσμική και ανθρωπολογική του διάσταση από την σκοπιά του εκπαιδευτικού δυναμικού. Μέσα από μια ιστορική/ ανθρωπολογική σκοπιά και χρησιμοποιώντας για την έρευνα μας ρυθμιστικά κείμενα , αρχειακό υλικό , δύο εκπαιδευτικά περιοδικά( Επιστημονικό Βήμα του Δασκάλου ,Σύγχρονο Νηπιαγωγείο ) και συνεντεύξεις των Νηπιαγωγών που εργάστηκαν στο Νηπιαγωγείο Σκοπέλου στη Λέσβο από το 1974 έως το 2000 ,προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε κατά πόσο τα υλικά και μη υλικά χαρακτηριστικά του χώρου συναρτούν παραμέτρους , οι οποίες επηρεάζουν τα εμπλεκόμενα υποκείμενα στην αντίληψη και τη δράση τους κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη . Στο πρώτο παρουσιάζονται οι θεωρητικές υποθέσεις ( Σχολικός χώρος και εκπαίδευση, χώρος και χρόνος , έσω-έξω αναφορές , χώρος και υποκείμενα , σχολικός χώρος και αντικείμενα ). Στο δεύτερο μέρος γίνεται αναφορά σε μεθοδολογικά ζητήματα ( διασαφήνιση εννοιών -αναπαραστάσεις του χώρου, χώροι αναπαράστασης, σώμα και χώρος, προβληματική του χρόνου , αφηγηματικότητα , υποκείμενο και προφορική ιστορία , η σκοπιά των γυναικών) Στο τρίτο μέρος ο σχολικός χώρος και ειδικότερα το Νηπιαγωγείο μελετάται αρχικά στην υλική του όψη ( κτήριο , αίθουσα- χαρακτηριστικά-διαμόρφωση , επίπλωση , εξοπλισμός/παιδαγωγικό υλικό,αύλειος χώρος ημερήσιο ωρολόγιο πρόγραμμα) και κατόπιν στη σχέση του με την τοπική κοινότητα . Επίσης εξετάζεται η παράμετρος της υγιεινής ,καθώς η τελευταία ανάγεται σε σημαντική πτυχή της σχολικής ζωής , μέσα από την οποία εκφράζονται τόσο το κανονιστικό πλαίσιο όσο και οι πολιτισμικές παραδοχές που εκφράζονται στο σχολείο. Το τελευταίο κεφάλαιο αφορά την γυναικεία σκοπιά και την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών από το σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον , καθώς το Νηπιαγωγείο χαρακτηρίζεται ως "γυναικείος επαγγελματικός χώρος" , τοποθετημένος στο μεταίχμιο του ιδιωτικού και δημόσιου .