Τεχνολογίες πληροφορικής - εικονικής πραγματικότητας στην αρχαιολογική και αρχαιομετρική εκπαίδευση

Abstract

Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής ήταν η διερεύνηση τρόπων συμπληρωματικής εκπαίδευσης φοιτητών Αρχαιολογίας και αρχαιολογικών επιστημών με εκπαιδευτικό λογισμικό εικονικής πραγματικότητας. Αρχικά, διερευνήθηκε η υπάρχουσα κατάσταση στην εκπαίδευση των φοιτητών και ο βαθμός στον οποίο η σχεδίαση εκπαιδευτικού λογισμικού για την επιστήμη της Αρχαιολογίας εξυπηρετεί πραγματικές ανάγκες των φοιτητών. Το αποτέλεσμα έδειξε πως ενώ υπάρχει και συνεχώς δημιουργείται λογισμικό για πολλές εφαρμογές στην Αρχαιολογία δεν υπάρχει αντίστοιχα κατάλληλο λογισμικό για την εργαστηριακή υποβοήθηση των φοιτητών, αλλά και για την γενικότερη υποστήριξη της εκπαίδευσή τους στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σχεδιάστηκαν για το σκοπό της έρευνας με την πλατφόρμα ανάπτυξης παιχνιδιών Unity 3D εικονικά εργαστήρια, χρησιμοποιήθηκαν 3Δ μοντέλα αρχαιολογικών χώρων και μνημείων για εικονική περιήγηση, προστέθηκαν στοιχεία παιχνιδιού και ερευνήθηκε η κατάλληλη εκπαιδευτική προσέγγιση για την εκπαίδευση των φοιτητών ώστε να προωθηθεί σε μεγαλύτερο βαθμό η αποτελεσματική μαθησιακή διαδικασία σε εκπαιδευτικά διεπιστημονικά αντικείμενα της Αρχαιολογίας. Η καινοτομία της έρευνας έγκειται στην εκπαιδευτική προσέγγιση σύμφωνα με τις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων ενεργοποιώντας την συμμετοχή των φοιτητών σε όλα τα στάδιά της, από την αναζήτηση των εκπαιδευτικών αναγκών, την σχεδίαση του λογισμικού, την αξιολόγηση ευχρηστίας, την βελτίωσή του, την προσθήκη του κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού και των ασκήσεων αξιολόγησης, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο μαθησιακό αποτέλεσμα για τους φοιτητές. Για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ελεύθερης χρήσης λογισμικό και 3Δ μοντέλα και μηδενικό κόστος τεχνολογικού εξοπλισμού. Ταυτόχρονα θέλοντας να συμβάλλουμε στην εξέλιξη της Αρχαιομετρίας και της Αρχαιολογίας γενικότερα, εισήχθη ο νέος όρος της Κυβερνοαρχαιομετρίας με εστιασμένες παραδειγματικές περιπτώσεις το εικονικό οπτικό πετρογραφικό μικροσκόπιο, την προσομοίωση του φυσικού φαινομένου της ενυδάτωσης του οψιανού και την 3Δ περιήγηση στο ανακατασκευασμένο 3Δ περιβάλλον του ιερού των Δελφών. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας των εργαστηριακών ασκήσεων, οι φοιτητές που ασχολούνται με ένα μαθησιακό περιβάλλον τεχνολογικά σύγχρονο ανέλαβαν περισσότερες πρωτοβουλίες και έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και κριτική σκέψη στα εκπαιδευτικά αντικείμενα με τα οποία ήρθαν σε επαφή μέσω του λογισμικού που σχεδιάστηκε για το σκοπό αυτό. Ταυτόχρονα η συμμετοχή των φοιτητών στο σχεδιασμό των εκπαιδευτικών στόχων και διαφόρων λεπτομερειών του λογισμικού είχε καθοριστικό ρόλο στο θετικό αποτέλεσμα. Ο εικονικός 3Δ εργαστηριακός χώρος, τα στοιχεία παιχνιδιού, η 3Δ εικονική περιήγηση και αναπαράσταση κτιρίων αλλά και οι αυτοματοποιημένες ασκήσεις ενθουσίασαν τους φοιτητές και αύξησαν την επιθυμία τους για συμμετοχή στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες με πολύ ικανοποιητικά μαθησιακά αποτελέσματα. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως οι φοιτητές ως ενήλικοι εκπαιδευόμενοι πρέπει να έχουν αυξημένη συμμετοχή στη διαμόρφωση και στη βελτίωση του εκπαιδευτικού λογισμικού. Ταυτόχρονα αποδείχθηκε και τεκμηριώθηκε η αναγκαιότητα της ανάπτυξης νέων μεθοδολογικών προσεγγίσεων από τον χώρο των θετικών επιστημών στις αρχαιολογικές επιστήμες με την κατάλληλη επεξεργασία των νέων τεχνολογιών από την Πληροφορική και την Αρχαιομετρία.