Η οικονομική κρίση ως ευκαιρία για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής ενοποίησης και αλληλεγγύης

Abstract

Η Ευρώπη με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου βρέθηκε διαιρεμένη και κυριαρχούμενη από τις δύο υπερδυνάμεις της εποχής. Οι συνέπειες του πολέμου επανέφεραν στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη να τεθούν τα θεμέλια της ειρηνικής συμφιλίωσης των διαφορών ανάμεσα στα κράτη και της ασφάλειας των πολιτών. Η διαδικασία της ενοποίησης γίνεται πράξη με την συνθήκη της Ρώμης και συνεχίζει έως σήμερα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Η διεύρυνση της είναι εντυπωσιακή και έχει καταφέρει να παίζει κυρίαρχο ρυθμιστικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία ως μια ισχυρή δύναμη που θαυμάζεται από τους «έξω» με αρκετές όμως εσωτερικές αμφισβητήσεις. Σε μια περίοδο σχεδόν εξήντα χρόνων κατόρθωσε να μετεξελιχθεί από τελωνειακή σε πολιτική και νομισματική ένωση και να αποκτήσει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα ευημερίας , δημοκρατίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πορεία της δύσκολη, μέσα από αρκετές κρίσεις τόσο στο διεθνή χώρο όσο και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό περιβάλλον που δοκίμασαν τη συνοχή της και την προοπτική του ευρωπαϊκού ονείρου. Η οικονομική κρίση του 2008 αποτελεί σημείο ορόσημο για την μετεξέλιξη της Ευρώπης και σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής. Θα μπορούσε να αποδειχθεί μια μοναδική ευκαιρία για αναστοχασμό και επαναπροσδιορισμό του ρόλου της Ένωσης. Η εργασία αυτή αποτελεί μια προσπάθεια καταγραφής και κατανόησης των κυριότερων εξελίξεων της περιόδου αυτής. Ξεκινώντας με το τι σημαίνει κρίση και μια ιστορική αναδρομή, φτάνουμε στη σημερινή ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση και πώς αυτή μεταδόθηκε στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της κρίσης αυτής (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, μεταναστευτικό κ.λ.π.) μας απασχολούν και μας προβληματίζουν γύρω από το μέλλον της Ευρώπης. Η ενδυνάμωση του ρόλου της ΕΕ ως παγκόσμιου παράγοντα και ταυτόχρονα η αναζήτηση ισορροπιών ανάμεσα στην εθνική κυριαρχία και την αλληλεγγύη είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα που όμως θα μπορούσε να αποδειχθεί μια μοναδική ευκαιρία για έναν αναστοχασμό αναφορικά με το ρόλο και την προοπτική της Ευρώπης, της περισσότερο Ευρώπης και του οράματος των «υψηλών στόχων χωρίς τους οποίους οι λαοί αφανίζονται» , όπως λέει ο Ζαν Μονέ.