Προσεγγίζοντας τον πολιτισμό της συλλογικής δράσης: πρακτικές κοινωνικότητας και παραγωγή της πολιτικής υποκειμενικότητας στο αναρχικό ρεύμα της Αθήνας

Abstract

Η δραστηριότητα των αναρχικών ομάδων στην πόλη της Αθήνας βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου στην Ελλάδα, κυρίως μέσα από τη δημοσιογραφική αναπαράσταση της περιοχής των Εξαρχείων και εικόνων συλλογικής βίας. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, μετά τον Δεκέμβριο του 2008 και τη συλλογική διαμαρτυρία των πρώτων ετών της οικονομικής κρίσης, οι εν λόγω ομάδες σχολιάστηκαν όσο κανένα άλλο κοινωνικό κίνημα στη χώρα, στη βάση ενός λόγου που τις δαιμονοποιούσε ως απειλή για τη δημόσια τάξη. Η παρούσα διατριβή, στηριζόμενη σε επιτόπια έρευνα που διεξάχθηκε στην αρχή της οικονομικής κρίσης, επιχειρεί να καταγράψει τις διαφορετικές μορφές της συλλογικής δράσης, τους ‘τόπους’ και τους τρόπους εμπλοκής όσων συμμετέχουν στο αναρχικό ρεύμα, καθώς και τις αντιλήψεις μέσω των οποίων καθίσταται εφικτή η συλλογική τους κινητοποίηση. Τα θεωρητικά εργαλεία με τα οποία επιχειρείται η ανάλυση αυτή αντλούν από τη συμβολική ανθρωπολογία και τον κλάδο συγκρουσιακής πολιτικής. Απώτερος στόχος της διατριβής είναι να παρουσιάσει πώς οι ακτιβιστές μετέχουν οι ίδιοι στην περίπλοκη διαδικασία κατασκευής του αναρχικού ρεύματος, πλάθουν και πλάθονται απ’αυτό, καθώς ασκούν την αντιηγεμονική κριτική τους μέσω κοινωνικών πρακτικών και μορφών διαντίδρασης που παράγουν τη διαφορά ως «πολιτική» διαφορά.

The activity of anarchist groups in Athens is a frequent topic of concern in greek mainstream media. This public discourse is fueled mainly by the journalistic representation of the area of Exarcheia and the imagery of collective violence. Especially during the last decade, after the December 2008 revolt as well as the collective protest in the first years of the economic crisis, these groups were placed in the spotlight far too often compared to any other social movement in the country. The media’s demonizing rhetoric was highlighting their actions as a threat to public order. The present thesis, based on fieldwork carried out at the beginning of the economic crisis, attempts to describe the different forms of collective action, the ‘places’ and modes of involvement of participants in the movement, as well as the conceptions that are conducive to collective mobilization. The theoretical framework upon which this analysis is based draws from symbolic anthropology and the disciplinary area of contentious politics. The aim of the thesis is to present how activists take part in a complex process of constructing the anarchist movement, how they mould it and at the same time they are moulded by it. Very importantly, it becomes evident that they exert their counter-hegemonic critique through a variety of social practices and forms of interaction which produce difference as “political” difference.