Χτίζοντας σχέσεις στοργής; Καταναλωτικές αντιλήψεις και πρακτικές στην εγκυμοσύνη

Abstract

Το θεματικό επίκεντρο της παρούσα εργασίας είναι πώς η εγκυμοσύνη και η μητρότητα κατασκευάζονται και νοηματοδοτούνται μέσα από την κατανάλωση. Η γέννηση ενός παιδιού πλημμυρίζει τους ανθρώπους με συναισθήματα χαράς και αγάπης. Η καινούργια ζωή προσφέρει αισιοδοξία για την ίδια τη ζωή και για ένα καλύτερο μέλλον. Οι γυναίκες στις μέρες μας, βιώνουν τον καινούργιο ρόλο τους -της μητρότητας- έχοντας αποκτήσει δεξιότητες και έχοντας προετοιμαστεί ψυχολογικά, σωματικά και υλικά. Είναι ενημερωμένες, ξέρουν να διαπραγματευθούν και είναι εκπαιδευμένες στο πώς, πού και πόσο να ψωνίσουν. Το πέρασμα στην καταναλωτική ζωή –ως μητέρες πλέον- περνάει μέσα από ορθολογική συμπεριφορά. Αναγνωρίζουν στα αντικείμενα μια ενεργή δράση, ένα δυναμικό ρόλο, που τις βοηθάει να δημιουργήσουν σχέσεις στοργής και να οικειοποιηθούν τα αντικείμενα με ανθρώπινο τρόπο. Οι γυναίκες χρησιμοποιούν στρατηγικά την κριτική τους ικανότητα για να επιλέξουν τα αντικείμενα που θα περιστοιχίσουν εκείνες και το παιδί τους. Οι επιλογές βέβαια, πολλές φορές επηρεάζονται από την κοινωνική ανησυχία – επιθυμία για κοινωνική άνοδο και κοινωνική επίδειξη. Οι μητέρες δεν δρουν κυρίως με γνώμονα το ένστικτο, αλλά δρουν σε κοινωνικά κατασκευασμένα πολιτισμικά συστήματα. Κουβαλώντας επιθυμίες, φόβους, αντιλήψεις και φαντασιώσεις, επιλέγουν σε συνάρτηση με τα όσα γνωρίζουν για τον κόσμο γύρω τους αλλά και σε συνάρτηση με το πώς φαντάζονται τον κόσμο που θα ήθελαν να ζουν εκείνες και τα παιδιά τους. Βιώνουν τον καινούργιο ρόλο τους μέσα από ιδεολογικά σχήματα, δηλαδή μέσα από αντιλήψεις και συμβολισμούς που συνιστούν κοινές αναπαραστάσεις. Μέσα από πολιτισμικές κατηγοριοποιήσεις, φιλτράρουν τον φυσικό και κοινωνικό κόσμο και κατ’ επέκταση κάνουν επιλογές, ακολουθούν στρατηγικές, διαπραγματεύονται την θέση τους και την σχέση τους άλλοτε με αντίσταση και άλλοτε με πειθαρχία. Άλλοτε με σύμμαχο την παράδοση και άλλοτε με σύμμαχο την νεωτερικότητα. Βλέπουμε την κατανάλωση ως πεδίο συγκρότησης των σύγχρονων ταυτοτήτων και ως ενεργητική διαδικασία αυτοεκπλήρωσης αλλά και ως εργαλείο μεγιστοποίησης της απόλαυσης, της στοργής και της αγάπης.