Σχεδιασμός συνθετικών μαθησιακών δραστηριοτήτων για τα μαθηματικά και τη φυσική: λόγος και ταχύτητα

Abstract

Η ραγδαία εξέλιξη σε κάθε τομέα των σύγχρονων κοινωνιών τις τελευταίες δεκαετίες έχει εγκαθιδρύσει ένα νέο «status quo» πολύ πιο σύνθετο εν συγκρίσει με αυτό των προηγούμενων δεκαετιών. Είναι πολύ πιθανό ότι οι πολίτες των σύγχρονων κοινωνιών θα χρειαστεί να έρθουν αρκετές φορές στη ζωή τους αντιμέτωποι με ασαφείς προβληματικές καταστάσεις τις οποίες πρέπει να διερευνήσουν, να οργανώσουν, να αναλύσουν, να συνθέσουν. Η εργασία μέσα σε ομάδες, η συνεργασία με άτομα διαφόρων ειδικοτήτων ή ακόμη και με άτομα διαφορετικών πολιτισμικών καταβολών και σε ποικίλα πλαίσια προβάλλει αναγκαία. Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα οι προσδοκίες που έχει η σύγχρονη κοινωνία για τον ρόλο του σχολείου αναθεωρούνται. Έτσι, το σχολείο οφείλει να αναπροσαρμόσει τον ρόλο του, να διευρύνει τις δυνατότητές του, να λάβει υπόψη του τις επιταγές της κοινωνίας και τελικά να επιδράσει σε αυτήν. Ένα σύγχρονο σχολείο οφείλει να εφοδιάσει τους μαθητές του με εκείνες τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις που θα τους οδηγήσουν στην επιτυχία μετά το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ικανότητες όπως η ικανότητα για εργασία σε πολύπλοκα συστήματα, οι επικοινωνιακές δεξιότητες, ο σχεδιασμός πρότζεκτ, η ικανότητα για δια βίου αυτομόρφωση και για προσαρμογή στις αναπτυσσόμενες τεχνολογίες θα πρέπει να αποτελούν μερικές από τις πρώτες προτεραιότητες ενός σχολείου που δεν είναι αποκομμένο από την κοινωνία. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται κάποιες από τις σύγχρονες εκείνες προσεγγίσεις που μπορούν να καλλιεργήσουν πολλές από τις παραπάνω ικανότητες. Σκοπό της παρούσας εργασίας αποτελεί ο σχεδιασμός και η εφαρμογή συνθετικών μαθησιακών δραστηριοτήτων, για μαθητές Στ’ Δημοτικού στα επιστημονικά πεδία των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών, αλλά και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Πιο συγκεκριμένα, επιχειρείται ο σχεδιασμός συνθετικών μαθησιακών δραστηριοτήτων στις έννοιες του λόγου και της ταχύτητας. Οι δραστηριότητες βασίζονται στις αρχές που υπαγορεύονται από τη διεπιστημονική προσέγγιση των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών στη διδασκαλία, στην προσέγγιση των μαθηματικών ως δραστηριότητα και στις σύγχρονες προσεγγίσεις με ερευνητικές δραστηριότητες στις φυσικές επιστήμες. Τέλος, οι δραστηριότητες αποσκοπούν στον εμπλουτισμό των υπό διαπραγμάτευση εννοιών, έχουν δηλαδή τον χαρακτήρα επέκτασης εννοιών που ήδη έχουν σε κάποιο βαθμό οικοδομηθεί. Ως ερευνητικό εργαλείο της έρευνας επιλέχθηκε το ερωτηματολόγιο. Το ίδιο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιήθηκε δύο φορές. Την πρώτη φορά πριν τη διδακτική παρέμβαση ως pre – test και τη δεύτερη φορά μετά τη διδακτική παρέμβαση ως post – test. Καταλήγοντας, η προσέγγιση των λόγων και των αναλογιών με πλαίσιο αναφοράς την ταχύτητα μέσα από συνθετικές δραστηριότητες φάνηκε να προσφέρει την ευκαιρία για περεταίρω εμβάθυνση στις έννοιες του λόγου, των αναλογιών και της ταχύτητας. Επίσης, εύκολα επιβεβαιώνει κανείς πως η πληρέστερη προσέγγιση των εννοιών του λόγου και των αναλογιών προϋποθέτει ποικίλα πλαίσια μέσα από τα οποία να νοηματοδοτούνται οι έννοιες αυτές με τρόπο που να έχει νόημα για τους μαθητές. Επιπλέον, μέσα από τέτοιες συνθετικές δραστηριότητες είναι πιθανότερο οι μαθητές να επανανοηματοδοτήσουν τις μαθηματικές έννοιες, να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους απέναντι στην οικοδόμηση των μαθηματικών εννοιών, να αναγνωρίσουν την αξία των μαθηματικών εννοιών στην επίλυση προβλημάτων που τους αφορούν.